بازکاوی نقش عقل و خیال در آموزش فرایند طراحی معماری

هدف مقاله، پاسخ به این سوال است که: عقل و خیال در فرایند طراحی معماری چه نقشی دارند؟
روش یافتن پاسخ، از یک سو، بررسی محدوده مورد مطالعه در مباحث نظری حکمای اسلامی و بیشتر نظرات ابن عربی و فارابی به عنوان نمایندگان دو گرایش از اندیشمندان دنیای اسلام است و از سوی دیگر، یافتن نشانه های تاثیر این اندیشه در متون معماری و هنری است. تحقیق از نوع کیفی است و معارف به دست آمده حاصل استنتاج منطقی بر پایه معارف و گزاره های موجود است.
یافته ها بیانگر آنند که جزء نگری در مقابل کل نگری و کمینه گرایی در مقابل خیال گرایی معماری مدرن قابل تبیین بر پایه استفاده از قوه خیال و عقل در کار معماری و مهندسی است و در این میان تزکیه نفس معمار عامل تعادل آفرین در استفاده از این دو قوه است. این مطلب درباره معماری بومی ایرانی بر پایه تفکر سنتی قابل تبیین است.
استفاده از ابزار عقل به تنهایی نتیجه ای کامل در دستیابی به یک طرح کامل معماری ندارد و استفاده از ابزار خیال در جهت ایجاد معماری نیز ممکن است معماری حاصل را غیر کاربردی کند؛ اما استفاده همزمان از این دو ابزار، علاوه بر ایجاد معماری خلاقانه، بر جنبه های مهندسی آن نیز تاکید می کند.