بازخوانی قصه های کودکان بر مبنای مولفه ی طرحواره در رویکرد شناختی

قصه های کودکان عموما در صورت و روایت، ساده و قابل دریافت و در زیرساخت، غنی و سرشار از نکات شناختی- عاطفی و توانمایگی تاویلی اند. این قصه ها گرچه در مقام ارتباط (فرم، روایت و زبان) به راحتی با مخاطب خود رابطه برقرار می کنند؛ در مقام کارکرد های پنهان و پیچیده، واجد شبکه ی عظیم و گستردهای از مفاهیم، الگوها، طرح واره های شناختی هستند بیان غیر مستقیم قصه ها، ناخودآگاه کودک را مخاطب قرار می دهد و از رهگذر شناخت و تغییر«طرح واره های» منفی و ناسازگار و جایگزین کردن آنها با طرح واره های مثبت و درمانگر، آنها را برای رویارویی با «جهانهای واقع و ممکن» آماده می کند. تاثیر داستان بر رشد کودکان به دلیل در برگرفتن استعاره ها و طرحواره ها و تمهید فرایندهای رشد بسیار پیچیده است. قصهگویی با بیدارکردن نیروهای درونی کودک و استفاده از دانش طرح وارهای او، غیرمستقیم او را از موانع، تضادها و نیز امکانها و استعدادهایش آگاه میکند و او را به تفکر، تعمق و جست وجو وا میدارد. بحث «طرح واره» یکی از مباحث مهم و کانونی در حوزه ی مطالعات میان رشتهای و علوم شناختی است. طرح واره ها نوعی تجربه سازمان یافته و دانشهای بستهبندی شده اند که چارچوبهای شناختی ما را به عنوان مجموعه ای متشکل از ذهنیتها، تصورات، تصاویر و ارزشها و احساسات رقم میزنند. طرح واره درمانی بر این است که اندیشه ها و الگوهای رفتاری منفی به نوعی با تجربه های منفی دوران کودکی مرتبطاند و چنانچه این الگوها که آنها را طرح واره های ناسازگار مینامند، به درستی شناخته نشوند، مقابله با آنها راه به جایی نمیبرد. در این مقاله قصه های مشهور کودکان بر مبنای نظریه طرح واره و دو راه حل اساسی: «تغییر» طرح واره های منفی و ناسازگار و «تعبیر» های مثبت و درمانگر، بازخوانی و تحلیل میشود.