قوانین مغولی حکومت ایلخانان در ایران اسلامی

مهمترین منبع قانونگذاری در ایران تا قبل از هجوم مغولان قرآن بود و کسی حق دخل و تصرف در آن را نداشت. با ورود مغولان، یاسا و قوانین بدوی آن نیز وارد شد. اگر چه کم کم با اسلام آوردن ایلخانان دیگر به کار نمی رفت اما قدرت حاکم مغولان باعث شد تا قوانینی که مغولان وضع کرده بودند با دیگر قوانین ایرانی– اسلامی آمیخته شود و هرج و مرج و آشوبی را در زمینه های قضایی، اقتصادی و اجتماعی در پی داشته باشد. و به عرفی تر شدن قوانین خصوصا در محاکم ثر باشد.
پرسش هایی که در این پژوهش با آنها مواجه می شویم این است که: نخست، قوانین مغولی و یاسا تا چه میزان وارد قوانین اسلامی شدند؟ دوم، آیا اقداماتی برای رفع این قوانین در عرصه های اجتماعی و قضایی و اقتصادی در دوره ی ایلخانان مغول انجام شده بود؟ فرضیاتی برای این پرسش ها مطرح می شود که؛ قوانین مغولی و یاسا در مواردی از قوانین حکومتی، اجتماعی و اقتصادی با توجه به حمایت نخستین ایلخانان از یاسا به جای قوانین اسلامی به کار می رفت. در دوره ی غازان خان با توجه به نیاز مبرم جامعه در رفع قوانین یاسا اصلاحات و اقداماتی صورت می گیرد.
با توجه به اینکه سلسله هایی که پس از ایلخانان به حکومت رسیدند مانند تیموریان، جلایریان، قراقویونلوها و آق قویونلوها همچنان قوانین یاسا تا حدودی معتبر بود و به کار می بردند. لزوم شناخت این قوانین و زمینه هایی که کاربرد داشته اند و بسترهایی که باعث رواج آنها می شد، وجود دارد. یاسا و آداب ورسوم مغولان حتی تا زندگی روزمره مردم ایران وارد شده بود و احتمالا این نفوذ بود که توانست قوانین اقتصادی و قضایی اسلامی را با توجه به وجود قدرت حاکم تحت تاثیر خود قرار دهد.