وضعیت مصرف انواع شیر در استان آذربایجان غربی و عوامل موثر در سال های 2-1391

مطالعات نشان دهنده مصرف پایین گروه شیر و فرآورده های آن در کلیه افراد خانوارهای ایرانی می باشد، مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت مصرف انواع شیر در استان آذربایجان غربی و عوامل موثر در سال های 2-1391 انجام گرفت.
این مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی (Cross-Sectional) می باشد که بر روی 650 خانوار استان آذربایجان غربی(ارومیه، مهاباد، خوی و 9 روستای تابع) به روش نمونه گیری چند مرحله ای خوشه ایدر سال 1392 انجام گرفت. پرسشنامه های دموگرافیک و بسامد مصرف شیر با تکنیک مصاحبه با مادر تکمیل شد. مدیریت داده ها با استفاده از نرم افزار Access و تجزیه و تحلیل آماری توسط نرم افزار SPSS با استفاده از آزمون های آماری کای اسکوئر، T-test و ANOVA انجام گرفت.
مطالعه حاضر نشان داد که 67درصد خانوارهای مورد بررسی استان آذربایجان غربی آذری، 32درصد کرد و تنها 1درصد سایر قومیت ها بودند. بیشترین سطح سواد سرپرست خانوارها ابتدایی/راهنمایی (38درصد)، و شغل آنان کارکن مستقل (37درصد) بود. نتایج بررسی مصرف شیر در خانوارهای مورد بررسی نشان داد، که هر فرد روزانه تقریبا«نصف لیوان (118میلی لیتر) شیر مصرف می کند. پرمصرف ترین شیر در خانوارهای شهری و روستایی شیر فله گاو (5/62درصد) بود که متوسط مقدار مصرف آن در شهر و روستا به ترتیب 6/22 ± 6/478 و 4/64 ± 4/730 میلی لیتر در هفته گزارش شد. مصرف شیر در خانوارهای آذری بالاتر از سایر قومیت ها بود (05/0 > P). یافته ها نشان داد که خانوارهای شهری بیشتر از روستایی شیر یارانه ای خریداری می کردند، (به ترتیب 55درصد و 20درصد) که پس از قطع یارانه ها، خرید شیر در شهر به نصف کاهش پیدا کرده درحالی که در روستا با قطع شیر یارانه ای خرید شیر عمدتا با شیر فله جایگزین شده، بنابراین تغییری نکرده است.
در مجموع تحقیق حاضر گویای آن است که پرمصرف ترین شیر در خانوارهای استان آذربایجان غربی از نوع فله (گاو) بود که به طور کلی این مقدار مصرف پایین تر از مقدار توصیه شده می باشد. مهم ترین عوامل موثر در مصرف شیر؛ محل سکونت، قومیت، وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانوارها بود. به نظر می رسد که طراحی و اجرای سیاست ها و برنامه های کاربردی به منظور افزایش مصرف شیر، فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه ها از سوی سیاست گذاران جامعه بایستی مورد توجه قرار گیرد.