بررسی اثرات تنش خشکی و سرما بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه در جمعیتهای دو گونه Poa trivialis و Poa pratensis در شرایط ژرمیناتور و گلخانه

گونه های جنس poa از جایگاه ویژه ای در احیاء و اصلاح مراتع برخوردارند. به دلیل تولید نسبتا بالا و قابلیت پذیرش عالی توسط دام، ارزش خاصی برای چرای دام دارند. به منظور بررسی اثر تنش خشکی و تیمار سرما روی خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه در 6 ژنوتیپ از دو گونه Poa pratensis و Poa trivialis، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در شرایط ژرمیناتور و گلخانه انجام شد. تیمارهای پتانسیل اسمزی ناشی از غلظتهای پلی اتیلن گلایکول 6000 در 5 سطح (0، 3/0-، 6/0-، 9/0- و 2/1 – مگاپاسکال) در ژرمیناتور و تیمارهای تنش خشکی در 5 سطح (100، 80، 60، 40 و 20 درصد ظرفیت زراعی) در گلخانه بر روی 6 ژنوتیپ از دو گونه به اجرا درآمد. ویژگی های مورد اندازه گیری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، نسبت ریشه چه به ساقه چه، طول گیاهچه، شاخص بنیه بذر و نسبت وزن خشک به تر گیاهچه بودند. نتایج تجزیه فاکتوریل نشان داد که تفاوت بین گونه ها، بین تیمارهای خشکی و اثر متقابل گونه در خشکی نیز در هر دو شرایط ژرمیناتور و گلخانه برای بیشتر صفات معنی دار بود. در ژرمیناتور نیز در تیمارهای 9/0- و 2/1– مگاپاسکال هیچ گونه بذری جوانه نزد که نشان دهنده مقاومت کم تا متوسط این گونه ها به تنش خشکی باشد. البته در هر دو محیط با افزایش تنش خشکی میانگین کلیه صفات روند کاهشی نشان داد؛ در حالی که نسبت طول ریشه چه به ساقه چه روند افزایشی داشت. میانگین درصد جوانه زنی، در ژرمیناتور در تنش 3/0- مگاپاسکال نسبت به شاهد، 11 درصد و طول ریشه چه و ساقه چه به ترتیب 10 و 16 میلی متر کاهش یافت. در گلخانه، در تیمار 20% ظرفیت زراعی FC20% طول ریشه چه و ساقه چه به ترتیب 34 و 23 درصد کمتر از شاهد بود. با توجه به نتایج تفاوت بین گونه ها از لحاظ نسبت R/S در اثر تنشهای خشکی شدیدتر بیشتر بود که نشان دهنده حساسیت بیشتر این صفت در قبال تنش خشکی می باشد و می توان از آن به عنوان معیاری برای مقاومت به خشکی استفاده کرد. در ژرمیناتور، اثر پیش تیمار سرما (خیساندن بذرها در شرایط دمای C 4 به مدت دو هفته) موجب افزایش میانگین بیشتر صفات جوانه زنی بذر گردید. در مجموع ژنوتیپ 24066 از گونه Poa pratensis با منشا آستانه اشرفیه در هر دو شرایط ژرمیناتور و گلخانه در بیشتر تیمارهای خشکی از لحاظ شاخص بنیه بذر نسبت به سه ژنوتیپ دیگر برتری داشت و به عنوان ژنوتیپ مناسب برای تحقیقات بعدی و تولید بذر معرفی گردید.