اثر توسعه رشد گیاه بر مقادیر شاخصهای کیفیت علوفه در مراتع کوهستانی سبلان

تعیین ارزش غذایی گیاهان مرتعی، به منظور ارزیابی مقدار انرژی در دسترس دام در مراحل مختلف رشد، تشخیص زمان مناسب چرا و افزایش عملکرد دام بدون آسیب رساندن به گیاهان مرتعی موضوعی مهم است. در این مطالعه از 4 گونه مرتعی شاملAlopecurus textilis، Festuca sulcata، Poa trivialis، Bromus tomentellus در مراحل مختلف رشد (رشد رویشی، گلدهی و بذردهی) در سال 1387 نمونه برداری شد. شاخصهای کیفیت علوفه شامل درصد پروتئین خام (CP)، درصد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، درصد هضم پذیری ماده خشک (DMD) و مقدار انرژی متابولیسمی (ME) بر مبنای دستورالعمل AOAC (2000) به منظور اطلاع از حد بحرانی شان برای تامین نیاز روزانه واحد دامی اندازه گیری شدند. به منظور مقایسه گونه ها و مراحل رشد از نظر شاخصهای کیفیت علوفه، از تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه (GLM) و به منظور مشاهده منابع تغییرات درون گروهی، از آزمون مقایسه دانکن استفاده شد. نتایج نشان می دهد که میانگین مقادیر پروتئین خام مراحل مختلف رشد به ترتیب عبارتند از 96/9، 18/8 و 09/6 درصد که در مراحل اولیه رشد و مرحله گلدهی، بالاتر و در مراحل پایانی رشد کمتر از مقدار تقریبی سطح بحرانی آن (7 درصد) برای تامین نیاز روزانه واحد دامی (گوسفند 50 کیلوگرمی) است. میانگین مقادیر هضم پذیری در مراحل رشد به ترتیب 34/51، 86/46 و 69/41 درصد می باشد که در مرحله رشد رویشی، بالاتر و در مرحله گلدهی و بذردهی، کمتر از سطح بحرانی آن (50 درصد) برای نیاز نگهداری یک واحد دامی است. مقادیر انرژی متابولیسمی نیز در مراحل مختلف رشد به ترتیب عبارتند از: 73/6، 97/5 و 09/5 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک که مقدار آنها در تمامی مراحل رشد کمتر از مقدار تقریبی سطح بحرانی آن (8 مگاژول) برای تامین نیاز نگهداری روزانه یک واحد دامی می باشد. این امر بیانگر این است که مطلوبیت کیفیت علوفه مرتع در مراحل مختلف رشد یکسان نمی باشد و لازم است نیاز روزانه واحد دامی بر مبنای کیفیت علوفه مشخص شود. بطور کلی گونه های مورد بررسی از نظر تامین پروتئین خام، به ویژه در مراحل اولیه رشد مطلوب ارزیابی می شوند، ولی از نظر تامین نیاز انرژی متابولیسمی روزانه دام چراکننده در منطقه، مطلوبیت کمی دارند.