بررسی تاثیر مواد مختلف اصلاحی بر برخی ویژگی های فیزیکی- شیمیایی خاک های شور و سدیمی

شور و سدیمی شدن خاک از جنبه های مهم تخریب اراضی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می آید. این تحقیق به بررسی نقش مواد اصلاح کننده مختلف، در تغییر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک های شور و سدیمی شامل هدایت الکتریکی، درصد سدیم تبادلی، کربن آلی، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع، رطوبت ظرفیت زراعی و رطوبت قابل استفاده می پردازد. آزمایش ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار مواد اصلاحی معدنی و آلی شامل شاهد، کود گاوی، تفاله پسته، گچ، ترکیب کود گاوی با گچ و ترکیب تفاله پسته با گچ، دو تیمار آب آبشویی (با و بدون اسید سولفوریک) و سه تکرار که در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از ستون خاک انجام شد. چهار مرحله آبشویی به روش متناوب با فواصل زمانی یک ماه و هر کدام به میزان یک حجم تخلخل انجام شد. نتایج نشان داد برای تیمارهای مختلف، EC و ESP خاک اصلاح شده نسبت به خاک اولیه، به ترتیب بین 2/66 تا 9/84 و 6/73 تا 6/90 درصد کاهش یافت. همچنین به دلیل آهکی بودن خاک مورد مطالعه، بدون استفاده از هر ماده اصلاح کننده ای و تنها با عملیات آبشویی EC و ESP نسبت به خاک اولیه به ترتیب 80 و 2/84 درصد کاهش یافت. در حضور و عدم حضور اسید سولفوریک در آب آبشویی، به ترتیب گچ و تفاله پسته بیشترین تاثیر را در کاهش EC داشتند. همچنین، تفاله پسته نسبت به سایر تیمارها، کارایی مطلوب تری در کاهش ESP داشت. در مقابل، کود دامی وضعیتی ضعیف تری از نظر اصلاح خاک شور و سدیمی نشان داد. پس از پایان عملیات آبشویی، ESP نهایی برای تمام تیمارها به کمتر از 11 درصد کاهش یافت. از طرفی، مواد آلی علاوه بر قابلیت اصلاح شوری و سدیمی، باعث بهبود خصوصیات فیزیکی خاک نیز شدند. نتایج نشان داد که مصرف اسید سولفوریک، تاثیر معنی داری بر جرم مخصوص ظاهری ندارد. همچنین تیمارهای شاهد و گچ کمترین مقادیر رطوبت اشباع و رطوبت قابل استفاده را نشان داد. نتایج همچنین نشان دهنده این است که ترکیب گچ با مواد آلی نسبت به مصرف جداگانه آن ها اثر معنی داری در بهبود رطوبت قابل استفاده دارد. در مجموع یافته های این تحقیق اهمیت و کارایی مطلوب تفاله پسته را در اصلاح خاک های شور و سدیمی تحت آبشویی معمولی روشن ساخت.