ارتباط بین شاخص توده بدنی با تراکم مواد معدنی استخوان در سالمندان

پوکی استخوان و چاقی مشکل بزرگ جهانی محسوب می شوند که شیوع آنها نیز در حال افزایش است. چاقی یک فاکتور خطر برای بیماری های قلبی عروقی و متابولیک محسوب می شود با این وجود گفته می شود که بر روی از دست رفتن استخوان اثر حفاظتی دارد. این مطالعه با هدف بررسی همبستگی بین شاخص توده بدنی و تراکم مواد معدنی استخوان در سالمندان انجام شده است.

این مطالعه مقطعی قسمتی از طرح بررسی وضعیت سلامت سالمندان شهر امیرکلا (AHAP)*می باشد که بر روی 1000 فرد 60 سال و مسن تر انجام شده است. اطلاعات دموگرافیک توسط پرسشنامه جمع آوری گردید. وزن، قد، دور کمر و دور باسن اندازه گیری شد. نسبت دور کمر به باسن و شاخص توده بدنی محاسبه و تراکم معدنی استخوان با روش جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی مضاعف در مهره های کمری و گردن استخوان فمور اندازه گیری شد.

در مطالعه حاضر 554 نفر (4/55%) از افراد شرکت کننده، مرد و 446 نفر (6/44%) زن بودند. میانگین تراکم معدنی استخوان در هر دو ناحیه فمور (1/0±90/0) و کمری (2/0±94/0) در مردان بیشتر از زنان (1/0±80/0 در مقابل 1/0±79/0) بود (001/0=p). شاخص توده بدنی با تراکم معدنی استخوان همبستگی مثبتی داشته است (001/0=p) که در هر دو جنس این همبستگی، با تراکم معدنی استخوان گردن فمور قوی تر بوده است (001/0=p). در مردان بین چاقی مرکزی با تراکم معدنی استخوان در هر دو ناحیه همبستگی مثبتی وجود داشت (000/0=p). بطور کلی قوی ترین همبستگی تراکم معدنی استخوان در گردن فمور با شاخص توده بدنی (001/0=p و 38/0=r) و در مهره های کمری با چاقی مرکزی (001/0=p و 21/0=r) بوده است. آنالیز رگرسیون نشان داد که با کنترل فاکتورهای سن، نسبت دور کمر به باسن و دور کمر، شاخص توده بدنی همچنان در تعیین تراکم معدنی استخوان گردن فمور موثر است اما در مهره های کمری اثر شاخص توده بدنی توسط فاکتورهای فوق پوشیده می شود.

با توجه به شیوع بالای پوکی استخوان در افراد لاغر نسبت به افراد دارای وزن نرمال و اضافه وزن، جهت پیشگیری از کاهش توده معدنی استخوان در سالمندان، داشتن وزن نرمال توصیه می شود.