تقاضا وکشش جغرافیایی خدمات بستری سلامت در استان اصفهان با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی

تامین دسترسی عادلانه به خدمات سلامت در قالب سطح بندی خدمات و نظام ارجاع از اهداف مهم توسعه ی کشور می باشد. این مطالعه با هدف تعیین الگوی تقاضا و کشش جغرافیایی خدمات بستری در منطقه ی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در جهت کمک به سیاست گذاری مبتنی بر شاهد جهت نیازسنجی، تخصیص بهینه ی منابع بستری و سطح بندی خدمات انجام گرفت.
با انجام یک مطالعه ی توصیفی– مقطعی، اطلاعات مربوط به 24844 بیمار بستری شده در بیمارستان های منطقه ی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در شهریور ماه 1387 شامل سن، جنس، علت و بخش بستری، آدرس محل سکونت، نوع ارجاع و پوشش بیمه با کمک چک لیست خودساخته استخراج شد. اطلاعات مورد نظر توسط نرم افزار SPSS مورد تحلیل ابتدایی قرارگرفت. بانک اطلاعاتی داده ها به ویرایش 3/9 نرم افزار GIS (ArcGIS: Geographic Information System) منتقل شد و با کمک طیفی از قابلیت های تصویری GIS نمایش و تحلیل گردید.
از بیماران مورد مطالعه 11832 بیمار (6/47 درصد) مرد و 12984 بیمار (3/52 درصد) زن بودند. 7/56 درصد از بیماران زیر 35 سال سن داشتند. به عبارتی تقاضای بستری در خانم ها و گروه های سنی جوان بیش تر بود. بیش ترین علل بستری را سرفصل بارداری و زایمان در خانم ها (5/29 درصد) و حوادث در آقایان (3/27 درصد) تشکیل می داد. مردم تقاضای بیش تری برای دریافت خدمات از بخش دولتی داشتند. بیش ترین بار خدمات بستری را دو بیمارستان الزهرا (س) و کاشانی (21 درصد کل مراجعات) بر عهده داشتند. بیماردهی بستری در شهرستان های سمیرم، نجف آباد و لنجان از سایر شهرستان ها بالاتر بود (به ترتیب 3/9، 6/7 و 3/7 در هزار نفر جمعیت). خدمات بستری مرکز استان برای شهرستان ها از کشش جغرافیایی قابل توجهی برخوردار بود. بیماران ساکن در شهرستان های مجاور شهر اصفهان مانند برخوار، شاهین شهر، فلاورجان و خمینی شهر گرایش بیش تری برای دریافت خدمت از مرکز استان داشتند.
کشش زیاد خدمات بستری در مرکز استان باعث افزایش بار مراکز ارجاعی شهر اصفهان شده است. مدیریت هدف مند این تقاضا به سمت مراکز بلوک، از طریق تقویت این مراکز، فرهنگ سازی در جامعه و استقرار پزشک خانواده امکان پذیر است.