کتاب درمانی: کاربردها، راهکارها، نقش ها

کتاب درمانی یکی از روش های کم هزینه، در دسترس و سودمند در درمان بیماری ها و مشاوره های روان شناسی می باشد که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کتاب درمانی استفاده ازکتاب برای درمان است و به عنوان روشی مکمل در درمان به کار می رود. این روش بسته به نظر تیم درمان می تواند به صورت گروهی یا فردی و حضوری یا غیر حضوری اجرا شود، هرچند در کنار مزایای خود دارای محدودیت هایی نیز می باشد. این مقاله یک مقاله ی مروری نقلی است و هدف از آن مرور تاریخچه و مفاهیم کتاب درمانی، ارایه ی کاربرد کتاب درمانی، مزایا و محدودیت های آن، بیان مراحل اجرای کتاب درمانی و هم چنین نقش کتابداران در آن است. برای جستجوی مقالات از آبان 1390 شمسی تا مرداد 1392 شمسی با استفاده از کلید واژه های «کتاب درمانی»، «اطلاع درمانی»، «نقش کتابدار در درمان»، «نقش کتابخانه در درمان» در پایگاه های SID، Magiran، ISI، Web of Science، Science Direct، Ebsco، Springer، IranMedex، Irandoc، Noormags، Elsevier، MDConsult، Emerald و Proquest جستجو انجام شد. تعداد 180 مدرک به فارسی و انگلیسی بازیابی گردید. پس از بررسی مدارک بازیابی شده، تعداد 40 مدرک انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. جمع بندی مرور متون فوق نشان داد که به دلیل افزایش نرخ شیوع بیماری های مختلف از یک سو، کمبود متخصصان مجرب از سوی دیگر و گران بودن اغلب خدمات با کیفیت، استفاده از روش کتاب درمانی به عنوان یک روش ساده، ارزان و در دسترس سودمند است اما بایستی به محدودیت های آن نیز توجه لازم را داشت. نقش کتابدار در این روش، نقشی تسهیل کننده است و زمانی اجرای کتاب درمانی بیش ترین تاثیرگذاری را خواهد داشت که یک کتابدار پزشکی یا بالینی به همراه تیم درمان و در کنار پزشک یا روان پزشک در اجرای فرایند کتاب درمانی مشارکت داشته باشد.