روایی و پایایی نسخه ی فارسی پرسشنامه ی سنجش کیفیت زندگی افراد ناتوان

بهبود کیفیت زندگی افراد ناتوان به عنوان یک هدف بازتوانی مطرح شده و حفظ و ارتقای کیفیت زندگی، به یکی از مهمترین اهداف نظام بهداشتی- درمانی تبدیل شده است. این پژوهش، با هدف تعیین ویژگی های روان سنجی پرسشنامه ی سنجش کیفیت زندگی افراد ناتوان تهیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) انجام شده است.
در ابتدا، پرسشنامه بر اساس پروتکل بین المللی ابزار کیفیت زندگی ترجمه گردید. تعداد 160 نفر از افراد ناتوان بالای 18 سال شهر تهران، با میانگین سنی 50 سال، در این مطالعه شرکت کردند. ابتدا پرسشنامه ی خصوصیات جمعیت شناسی، سپس پرسشنامه ی فرم کوتاه (Short Form-12) و نهایتا پرسشنامه سنجش کیفیت زندگی افراد ناتوان (World Health Organization Quality of Life-Disability) در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. روایی به روش بررسی روایی همزمان با پرسشنامه ی کیفیت زندگی Short Form-12، با استفاده از تعیین ضریب همبستگی پیرسون، روایی صوری، محتوا و روایی افتراقی با تعیین ضریب همبستگی اسپیرمن و پایایی به روش تحلیل همخوانی درونی و ثبات با محاسبه آلفای کرونباخ و تعیین ضریب همبستگی درون رده ای بین آزمون و باز آزمون ICC (Intraclass correlation coefficient) بررسی شد. جهت انجام آزمونهای آماری، از نرم افزار SPSS نسخه 19 استفاده شد.
در تعیین روایی همزمان، استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد، بین نمرات ابعاد پرسشنامه ی کیفیت زندگی افراد ناتوان و نمره ی پرسشنامه ی SF-12 در نمونه های مورد ارزیابی، همبستگی بالا و در تمامی موارد، معنادار وجود دارد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، سادگی، وضوح و روشنی عبارات را تایید نمود. بیش از 90% همبستگی نمرات هر سوال با نمره ی خرده مقیاس مربوطه، معنی دار و مثبت بود. این نتایج، نمایانگر روایی افتراقی مناسب گویه ها است. محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ (95/0) موید همسانی درونی بالای پرسشنامه مذکور به جز بعد روابط اجتماعی (61/0) است. همچنین، نتایج اندازه گیری پایایی با محاسبه ی ضریب همبستگی درون رده ای نشان داد بین حیطه های مختلف پرسشنامه، ضریب همبستگی بالایی (99/0) وجود دارد.
یافته ها مبین روایی و پایایی نسخه ی فارسی پرسشنامه ی مذکور بوده و لذا استفاده از آن در پژوهش ها توصیه می شود.