مرگ و مردن: روایت های علم اجتماعی و دانش دینی (نظریه اجتماعی، نهج البلاغه، مثنوی معنوی)

چه معنایی برای مرگ می توان تصور کرد؟ مردن را چگونه باید فهمید؟ با مرگ خود و مردن در لحظه سرنوشت چگونه مواجه می شویم؟ اینها سوالاتی وجودی هستند به قدمت تاریخ زیستن. ما برای زیستنی معنامند نیازمند مواجهه ای درست با مرگ خود و مردن دیگری هستیم. فرهنگ، زیست جهانی است که چنین مواجهه ای را می سازد. منبع این ساختن نیز همان روایت های علم و دین از مرگ و مردن است. برای تحلیل روایت علم اجتماعی، به سراغ ادبیات جامعه شناسی مرگ و مردن خواهیم رفت؛ و برای تحلیل روایت دانش دینی به کاویدن دو سر متن مهم در دانش دینی نهج البلاغه و مثنوی معنوی، خواهیم پرداخت. نتایج تحلیل روایت ها نیز به ترتیب در همین سه بخش خواهد آمد. وفق مقتضیات چنین پژوهش هایی به مناسب ترین روش نیز، تحلیل محتوای کیفی،[1] اتکا شده است. اما به لحاظ پرهیز ما از مفروض سازی و نظریه گرایی (که البته در جای مناسب خود امری است متعارف) این کاوش از جنس پژوهش های پدیدارشناختی نیز هست.