آسیب شناسی آرای نحوی زمخشری در کشاف با تکیه بر دیدگاه های مشاهیر نحو

تحلیل صحیح الفاظ و وجوه اعرابی آنها، تاثیر مستقیم بر درک و فهم معنای آیات دارد تا آنجا که در مواردی اعراب گذاری نادرست کلمات در آیات، به استنباط ناصواب از سخنان خدا منجر می شود. با توجه به اینکه الفاظ، ظروف معانی هستند شناخت دقیق و صحیح معانی و فهم درست آنها فقط با درک دقیق رابطه میان الفاظ و اجزای تشکیل دهنده کلام میسر است که کشف این رابطه به درک پیام آن منجر می شود. در برخی آیات قران، تعدد معانی و تنوع دلالتها به علت تعدد اعراب و تنوع وجوه نحوی در آنها است، به همین دلیل ابن جنی، اختلاف در اعراب را دلیلی بر اختلاف معانی می داند. اختلاف در وجوه اعرابی در تفسیر آیات و چگونگی استنباط احکام الهی نقش محوری دارد. بر این اساس، پذیرش رای جمعی و تکیه بر اجماع- که در علم نحو با اصطلاح «جمهور نحات» از آن یاد می شود- می تواند ما را در درک مفاهیم آیات و دریافت حقیقت مراد کلام خداوند یاری کند و از سقوط در دام تفسیرهای سلیقه ای و تاویل کلام خداوند بر مبنای گرایشهای فکری و مسلکی برهاند، مشروط به آنکه معانی دریافتی از وجوه اعرابی با روح کلی حاکم بر قرآن و معانی دریافتی از مکتب امینان وحی که پیامبر(ص) و اهل بیت گرامی ایشان(ع) هستند، همچنین با عنصر عقل به عنوان پیامبر درون مغایر نباشد. این مقاله تلاش کرده است پاره ای از آسیبهای ناشی از اختلافات چالش برانگیز زمخشری در تفسیر کشاف با جمهور نحات و در نتیجه اختلاف در معنای دریافتی را از آن آیات بررسی و تحلیل کند. که باشناخت این آسیبها واجتناب از آنها، وهم چنین بادرک صحیح دلالتها، می توان مانع حمل کلام خدا بر غیر مراد آن گشته و به برداشتی صواب ودرکی حقیقی از پیامهای آسمانی دست یافت.