بررسی باستان شناختی در دره کران بزان، زاگرس مرکزی

طی بهار 1389 دره کران بزان با هدف کشف و شناسایی محوطه های باستانی و مطالعه چشم انداز فرهنگی آن مورد بررسی قرار گرفت. دره کران بزان دره طویل و باریکی است که در مرکز کوهستان های زاگرس واقع گردیده و شامل بخش هایی از غرب استان لرستان و بخش هایی از شمال شرقی استان ایلام در زاگرس مرکزی است. این دره به واسطه جریان رودخانه سیمره و پتانسیل های سرشار زیست محیطی قابلیت های فراوانی به ویژه در دوره پیش از تاریخ دارد. با توجه به قابلیت های فراوان منطقه و موقعیت مهم جغرافیایی آن در زاگرس مرکزی، منطقه کاملا با پای پیاده و به صورت فشرده با هدف یک بار برای همیشه مورد بررسی قرار گرفت. منطقه مورد بررسی 71 کیلومتر مربع وسعت دارد و شامل دره ها، تپه ماهورها و ارتفاعات حاشیه رودخانه سیمره است. در نتیجه بررسی موفق به کشف تعداد قابل توجهی (122 مکان) محوطه باستانی از کهن ترین دوره استقرار بشر تا به امروز شدیم. از این تعداد 110 مکان مربوط به دوره پارینه سنگی، دو محوطه مربوط به دوره نوسنگی، یک محوطه مربوط به دوره مس و سنگ، دو محوطه عصر مفرغ، هفت محوطه مربوط به دوره تاریخی و هفت اثر و محوطه مربوط به دوره اسلامی است. این مکان ها شامل محوطه های باز دوره پارینه سنگی، روستاها و استقرارهای موقت، قلعه، آسیاب، کانال آب رسانی و دو گورستان است. نتایج بررسی نشان می دهد که بیشترین شواهد به دست آمده در دره مربوط به دوره پارینه سنگی میانی است و در دوره های پس از آن به جز یکی دو استقرار دایم و شماری محوطه با پراکندگی سطحی مواد فرهنگی، معمولا خالی از سکنه بوده است. این موضوع به احتمال فراوان در رابطه با کمبود اراضی حاصلخیز در دره و وضعیت ویژه زمین ریخت شناسی آن است.