بررسی چالش ها و راهکارهای ارتقای عملکرد هیات های امنای دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور

فلسفه وجودی هیات های امنای دانشگاه ها این بوده است که یک مرجع قانون گذار در راس هرم سازمانی موسسات آموزش عالی جهت اداره و نظارت بر کلیه امور دانشگاه (آموزش، پژوهش و خدمات) استقرار یابد. با توجه به چشم انداز 20 ساله نظام جمهوری اسلامی لازم است عملکرد این نهاد مهم نیز با اهداف و اسناد بالادستی همسو شده و ارتقا یابد. این مطالعه به بررسی چالش ها و راهکارهای ارتقای عملکرد هیات های امنای دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور و دبیرخانه های آن پرداخته است.
این یک مطالعه توصیفی است. جامعه مورد مطالعه، اعضا و مسوولان دبیرخانه های هیات های امنای دانشگاه های علوم پزشکی کشور بود. اطلاعات در زمینه چالش ها و راهکارهای ارتقای عملکرد هیات های امنا به طریق پرسشنامه کتبی از اعضای هیات امنا جمع آوری شد؛ در مجموع 140 نفر پاسخ دادند. برای بررسی مشکلات و راهکارهای ارتقای عملکرد دبیرخانه، تعداد شش جلسه بحث گروهی متمرکز با مسوولان دبیرخانه های هیات امنای دانشگاه ها برگزار شد.
میزان رضایت اعضای هیات امنای پاسخ دهنده از: اجرایی شدن مصوبات هیات امنا در دانشگاه، ترکیب اعضای هیات امنای فعلی مندرج در قانون تشکیل هیات امنا، شیوه انتخاب اعضای هیات امنا، «ساز و کار نظارتی» وزارتخانه بر هیات های امنای دانشگاه های علوم پزشکی، ساختار فعلی (دبیرخانه، کارشناسان، فرآیندهای کاری) هیات های امنا و مجموع اختیارات تصریح شده در قانون تشکیل هیات های امنای دانشگاه ها و ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه «زیاد» بود؛ و میزان رضایت از عملکرد هیات امنا در جذب کمک های بخش خصوصی و مشارکت مردم کم بود. شرکت کنندگان معتقد بودند که ترکیب اعضای هیات های امنای فعلی باید با نمایندگان اساتید و مردم تکمیل شود.
بر اساس نتایج به دست آمده، پیشنهاد می شود زمینه اصلی قانون هیات امنا از مسایل مالی و معاملاتی به «سیاست گذاری، دیده بانی کلان و نظارت عالی بر اهداف دانشگاه ها» تغییر یابد. دبیرخانه اجرایی دارای نظم و نظام با نیروی انسانی توانمند در درون دانشگاه ها مصوب و استقرار یابد. وزارت بهداشت ضمن اعتقاد واقعی به استقلال دانشگاه ها، توانمندسازی اعضای هیات امنا را در اولویت قراردهد و با ایجاد نظام کارشناسی و مشاوره در ستاد وزارت بهداشت و برقراری آموزش های هدفمند برای آنان این ایده را عملی کند. سیاست های تشویقی و رقابتی بین هیات های امنای دانشگاه ها و ایجاد سیستم نظارت بر عملکرد هیات های امنا در کوتاه مدت خواهد توانست عملکرد این نهادها را ارتقا دهد.