مطالعه تطبیقی معماری تکیه های صفوی و قاجاری در تخت فولاد اصفهان

درگذشته تکیه، به محل هایی با کاربری های متفاوت همچون محل اقامت صوفیان، فقیران و نیز مکان برگزاری مراسم تعزیه گفته می شده است. یکی از مکان هایی که محل ساخته شدن تکیه هایی متعدد از پیش از دوره صفوی تا دوره معاصر بوده، تخت فولاد اصفهان است که البته از مهمترین قبرستان های جهان اسلام نیز به شمار می رود. کاربری عمده تکیه های تخت فولاد درگذشته به عنوان مکانی برای اقامت صوفیان، عالمان و همچنین مدرسه علمیه بوده است که بعدها به محل دفن این بزرگان تبدیل، در آن برای آنها مقابری ساخته شده و به تدریج افراد دیگری نیز در آنجا دفن شده اند.
بنابر آنچه بیان شد، تلاش نگارندگان در پژوهش حاضر برآن است تا معماری تکیه های این مکان تاریخی را از دوره صفوی تا قاجار بررسی کنند. درواقع هدفی که در این پژوهش دنبال می شود، مطالعه تطبیقی تکیه های دو دوره صفوی و قاجار در تخت فولاد است. پرسش قابل طرح نیز از این قرار است که تکیه های این دو دوره در تخت فولاد اصفهان چه شباهت ها و تفاوتهایی از بعد فضا و کالبد معماری بایکدیگر داشته اند. روش تحقیق به کار گرفته شده توصیفی- تاریخی با رویکرد تحلیلی- تطبیقی برمبنای جمع آوری اطلاعات براساس مطالعات کتابخانه ای و مشاهده میدانی بناها است.
درنهایت، آنچه به عنوان یافته های پژوهش حاضر به دست آمد، شباهت هایی همچون سلسله مراتب، کالبد بقاع، نوع قوس ها و پوشش سازه ای، نوع مصالح مورد استفاده، تزئین مشابه و مکان تزئینات در تکیه های این دو دوره است. از تفاوتهای آنها، شاخص شدن سردر و استفاده از کتیبه در دوره صفوی، استفاده از پوشش مسطح، قوس های هلالی، کاربرد سنگ، تزئین حجاری و قرارگیری بقاع روی سکو در دوره قاجار است.