محصولات غذایی تراریخته و چالش های پیش رو از منظر اخلاق زیستی و حق بر غذا

در چارچوب حقوق بین الملل بشر، «حق بر غذای کافی»، حق بنیادین هر شخص بر دسترسی پایدار به غذایی است که پاسخگوی نیازهای تغذیه ای او بوده و فاقد عناصر سمی و خطرناک باشد. ارائه محصولات غذایی تراریخته، عواقب و عوارض ناشی از تغذیه با این محصولات برای سلامت مصرف کنندگان، همراه با کنترل گسترده شرکت های خصوصیبر روند تحقیقات علمی در خصوص بررسی عوارض احتمالی شان، موجب بروز نگرانی های جدی در میان فعالان عرصه حقوق بشر شده است. شرکت های مزبور با استناد به پاراگراف سوم ماده 15 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، هر نوع مداخله و نظارت بخش دولتی در روند تحقیقات خود را خلاف اصول بنیادین حقوق بشر دانسته و از فاش نمودن نتایج علمی حاصل از تحقیقات انجام شده در آزمایشگاه های تحت کنترل خودنیز امتناع می کنند و همواره مدعی اند که غذاهای تراریخته با غذاهای معمولی هیچ تفاوتی ندارند. موضوعی که نه تنها موجب نقض «حق بر غذای کافی» می شود، بلکه در تضاد با برخی اصول «اخلاق زیستی» از جمله «اصل زیانبار نبودن» است. بدین ترتیب، پرسش اصلی آن است که در مواجه با تقابل ایجاد شده میان «حق بر غذای کافی» و التزام به اصول«اخلاق زیستی» از یک سو و «حق انجام آزادانه تحقیقات علمی و فعالیت های خلاقه» از سوی دیگر چه باید کرد؟ آنچه مسلم است رویه موجود توان پاسخگویی به مشکلات ایجاد شده در خصوص تامین «حق بر غذای کافی» و اصول «اخلاق زیستی» را ندارد. بنابراین دولت ها وشرکت های خصوصی فعال در زیست فناوری تراریخت با توجه به لزوم پایبندی شان به اصول بنیادین حقوق بشر و «اخلاق زیستی»، مکلف به اصلاح شیوه موجود و برقراری تعادل میان منافع متفاوت هستند.