دانش پژوهی: ارزشی افزوده یا کاسته در تربیت عالی؟

هدف این مقاله، نقد و بررسی پیامد نگاه اقتصادی به دانش در روند «جهانی شدن» و دگرگون شدن مفهوم دانش، دانشگاه و دانش پژوهی از منظر تربیتی بوده است.
بدین منظور، نحوه دگرگون شدن مفهوم دانش، دانشگاه و دانش پژوهی با تکیه بر نظریات تبیین گر نگرش اقتصادی حاکم بر سرنوشت دانش در روند جهانی شدن، بررسی، تحلیل و سپس نقد شدند.
یافته ها حاکی از آن است که تاکید بیش از حد بر مزایای اقتصادی دانش، موازنه رابطه حیاتی تربیتی دانشگاه- دانشجو را به نفع رابطه جبری اقتصادی دانشگاه- دانش بر هم می زند و اولی را در ظل دومی قرار می دهد. بنابر این، پیش بینی می شود با حاکمیت نگرش اقتصادی به دانش، به موازات رشد منحنی تکثیر «انسان طراز توسعه» یا همان انسان نوآور و کارآفرین حلال معماهای بازار اقتصاد، منحنی رشد «انسان طراز دانش پژوهی» رو به کاستی گذارد.
«تربیت» به مفهوم «عالی» و «اسلامی» و نهاد دانشگاه به عنوان یک نهاد تربیت اسلامی در پی آرمان عالی و ارزشهای معنوی خود، از جمله دانش پژوهی، نمی تواند به همه استلزامات جهانی شدن در رابطه با تولید دانش تن در دهد و در نگرش مادی و اقتصادی به دانش، محصور بماند.