تتبع در اشعار ملاصدرا از منظر توصیف برخی گروه های اجتماعی عصر وی

ملاصدرا یکی از فیلسوفان بزرگ عصر صفوی است که صوفیان و دانشمندان صاحب قدرت این روزگار را در قالب آثار مختلف خود توصیف، ترسیم و نقد می کند. وی مانند بسیاری از حکما و فلاسفه شیعه در این دوره، مشربی ذوقی و صوفیانه اتخاذ می نماید و در مقام دفاع از تصوف و رد و انکار تشرع خشک ظاهری و فقهای منسوب به حکومت برمی آید و با تلفیق و ترکیب متناسبی از براهین عقلی و کشف و شهودهای عرفانی موجد حکمت صدرایی و عرفان فلسفی و تصوف شیعی می گردد که بازتاب این تفکرات در آثار گوناگون وی دیده می شود. از جمله آثار ذوقی ملاصدرا که جلوه گاه اندیشه های ناب و متعالی اوست، مجموعه اشعار صوفیانه وی می باشد که در عین حال، آیینه تمام نمایی از روزگار و ابنای زمانه اوست و سرشار است از بن مایه های کلی تصوف با رویکردی جدید که عبارتست از ترکیب تعالیم نظری تصوف با عرفان عملی و فلسفه. این پژوهش با بررسی اشعار صوفیانه او به روش تحلیل محتوا ضمن استخراج و معرفی این موتیف های صوفیانه،در صدد پاسخ به این پرسش است که چگونه ملاصدرا با به کارگیری برخی از موتیف ها، اصطلاحات و رمزهای ادبیات تصوف چون عشق، می و ساقی و خرابات و... در منظومه تداعی های عارفانه به توصیف برخی از گروه های اجتماع عصر خویش می پردازد و تا اندازه ای، بعضی منش ها و کنش های صوفیان، عالمان، فقی هان و متشرعان زمانه خویش را باز می نمایاند.