جایگاه نقوش برجسته صخره ای عهد قاجار در بازیابی هویت ملی ایران

نقوش برجسته صخره ای یکی از مهم ترین یافته های مستند در مطالعات تاریخی و باستان شناختی به شمار می آیند. ضرورت مطالعه این مدرک باستان شناختی، بیشتر به دلیل برخورداری این نقوش از اطلاعات ارزشمند سیاسی، اجتماعی و فرهنگی یک دوره تاریخی است که در قالب نقوش و کتیبه ها برجای مانده اند.
نوشتار حاضر می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که عوامل تاثیرگذار بر ایجاد نقوش برجسته و پیامدهای این اقدام شاهانه چه بوده است؟ رویکرد تحقیق، مطالعه تطبیقی و تاریخی است و در چارچوب نظری بر هویت فرهنگی ایرانی تاکید شده است و آن را مقوله ای تاریخی دانسته است. هم چنین در گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای بهره گرفته شده است.
نتایج این تحقیق نشان می دهد شاهان قاجار با هدف یکپارچگی سیاسی ایران و بقای سلطنت خاندانشان و نیز تجدیدحیات هویت ایرانی، به ایجاد نقوش برجسته در مناطق شمالی، جنوبی و غربی ایران اقدام نمودند. بررسی نقوش برجسته ساسانی و قاجاری نشان می دهد که تشابهات موجود بیشتر به مفهوم اقتدارگرایی سیاسی محدود گردیده است. مهم ترین وجه افتراق این نقوش، بی توجهی به موضوعات مذهبی و مشروعیت دینی است که شاه را فارغ از حمایت نیروهای دینی و به شکلی مستبدانه به نمایش می گذارد.