بررسی عملکرد و تحلیل اقتصادی نظام های تناوب زراعی مبتنی برگندم

به منظور بررسی تاثیر نظام های تناوب زراعی بر عملکرد گندم و تعیین ارزش اقتصادی تناوب های زراعی، هشت تیمار تناوبی که طی سال های 1385 تا 1389 در منطقه جلگه رخ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد، با استفاده از روش بودجه بندی جزئی و تحلیل نهایی مورد ارزیابی اقتصادی قرارگرفت. این تیمارها شامل هشت نظام تناوب زراعی 1-کشت مداوم گندم، 2- گندم- گندم- گندم- کلزا- گندم، 3- گندم- چغندرقند- گندم- چغندر قند- گندم، 4-گندم- سیب زمینی- گندم- سیب زمینی- گندم، 5- گندم- سیب زمینی- گندم- کلزا- گندم، 6- گندم- چغندر قند- گندم- سیب زمینی- گندم، 7- گندم- ذرت علوفه ای- کلزا- سیب زمینی– گندم، 8- گندم- ذرت علوفه ای- گندم- چغندر قند– گندم، بود. نتایج نشان داد که نوع محصول زراعی و گیاه پیش کاشت در تناوب زراعی تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه گندم سال آخر (سال پنجم) دارد. مقایسه میانگین ها نشان داد که عملکرد دانه گندم کلیه تیمارهای تناوبی افزایش معنی داری (بین 21 تا 37 درصد) نسبت به کشت متوالی گندم داشت. تناوب زراعی ششم (گندم- چغندر قند- گندم- سیب زمینی- گندم)، از نظر اقتصادی با نرخ بازده نسبی 90 درصد و درآمد خالص 99/112 میلیون ریال در هکتار، بالاترین نرخ بازده و سود را داشت و تیمار سوم (گندم- چغندرقند- گندم- چغندر قند- گندم)، با درآمد خالص 104 میلیون ریال پس از آن قرار گرفت. اگر چه تغییر قیمت باعث تغییر تیمار مطلوب شد، اما تیمارهای مورد مطالعه در برابر تغییر قیمت ها دارای جایگزین های اقتصادی بوده و مدیر مزرعه با گزینه های انعطاف پذیری روبرو است.