شهر و شهرنشینی در سیستان بزرگ در دوره اشکانی

روند تدریجی و تکاملی شهرنشینی در دشت سیستان با ظهور وسیع محوطه های عصر مفرغ (اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد) آغاز و ادامهی آن در دوره های تاریخی با شکل گیری شهرهای مهم دوره های هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی استمرار یافت. در این میان عدم مطالعات فراگیر در زمینه شهر و شهرنشینی در عصر سلوکی و اشکانی در شرق ایران، نگارندگان را بر آن داشت تا با تحلیل و بررسی حدود 400 محوطه و استقرار مرتبط با این عصر، کلیه ویژگی ها و خصوصیات شهرها و محوطه های این دوران را مورد مطالعه و سپس بر اساس اطلاعات موجود، سیمای شهرهای این دوره را در سیستان بزرگ ترسیم نمایند. به این ترتیب مشخص گردید که برخی از شهرهای دوره مذکور طبق سنت هلنیسم و با تمرکز کلنی های یونانی در پهن دشت سیستان شکل گرفت و در ادامه با روی کار آمدن خاندان اشکانی و بر اساس نیازهای سیاسی، نظامی و اقتصادی، شکل شهرها از هیپوداموس به شهرهای مدور اشکانی تغییر یافت. آثار و شواهد باستانشناسی نشان میدهد که سیستان در دوره اشکانی سرزمینی بسیار آباد، پرجمعیت و دارای منابع آبی فراوانی بود که بر این اساس، در بخشهای شمالی و جنوبی آن شهرها و روستاهای بیشماری ساخته شد. این رخداد بنا به شرایط زیست محیطی مناسب (آب فراوان، خاک خوب، هوای معتدل، مرتع، صید و شکار و تجارت) میسر گردید که در این ایام در سیستان جریان داشت.