تاریخ و فرهنگ خراسان بزرگ

خراسان بزرگ سرزمینی تاریخی و باستانی پارسیانی بوده است که به پارسی دری سخن می گفته اند و قلمرو فرهنگی و حدود سرزمینی آن ها بخش های بزرگی از سرزمین های شرق و شمال شرق ایران کنونی، بیش از نیمی از مساحت ترکمنستان فعلی، تمامی جغرافیای سیاسی کنونی تاجیکستان، بخش عمده ای از سرزمین های جنوب و جنوب شرق ازبکستان و تقریبا تمامی مساحت کنونی کشور افغانستان را در بر می گرفته است. این قلمرو فرهنگی و زبانی که از هویت و ملیتی واحد حکایت دارد، در حقیقت مهمترین حوزه ی زبان پارسی و زیرشاخه های ایرانی آن را در کشورهای ایران، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند، استان سین کیانگ چین و بنگلادش به وجودآورده است. از میانه ی قرن بیستم، رقابت شدیدی در میان کشورهای جهان در استفاده از ابزارهای بین المللی برای حفظ و ثبت میراث های فرهنگی و معنوی خود به وجود آمده است که دلیل آن هم برتری و اهمیت یافتن منافع ملی کشورها و رونق گرفتن پدیده ی فرهنگی و اقتصادی گردشگری بوده است. امروز تاریخ و تمدنی به نام تاریخ و تمدن خراسان بزرگ همچنان جزء قلمرو فرهنگی ایران است. وجود سه استان پهناور خراسان با مرکزیت دینی و معنوی حضرت امام رضا(ع) و مشاهیر و بزرگان متعددی در فرهنگ و ادب فارسی که در سراسر این استان ها پراکنده اند، در کنار توجه و علاقه شدید فرهیختگان و اندیشمندان فرهنگی مردمان جدا افتاده از اصالت و هویت خویش که در خارج از مرزهای جغرافیایی فعلی ایران به سر می برند فرصت ارزشمندی را برای کشور هدف از تحقیق و تدوین این مقاله در همین راستا قابل توجیه است و محقق تلاش دارد ضمن بررسی سابقه تاریخی و فرهنگی خراسان بزرگ، به معرفی هرچند اجمالی شهرها و مناطق تح ت قلمرو این سرزمین بپردازد و سناریو ها و راهکارهایی را برای احیای فرهنگ و تمدن این ملت واحد به منظور پرهیز از هر گونه جنگ و جدال قومی و فرهنگی ارائه کند. نگارنده در روند این پژوهش میکوشد تا پاسخی جامعبه این سوال نیز بدهد که خراسان بزرگ کجاست و چگونه این سرزمین به سبب مطامع قدرت های روس و انگلیس دچار نابسامنی و از هم پاشیدگی شد؟ این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع، توصیفی و پیمایشی و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی است.