اختلاف حدیث و رفع آن در آثار شیخ صدوق

یکی از لوازم حدیث پژوهی، فراهم ساختن مقتضیات و شرایط ایجابی است که در فهم درست حدیث تاثیر دارد. علاوه بر این، شناسایی آفات، مشکلات و موانع فهم حدیث و چاره اندیشی برای آنها از دیگر ضرورت های مورد نیاز این علم شریف است. یکی از این مشکلات، مساله اختلاف در احادیث است که از دیرباز، مورد توجه شاگردان و راویان ائمهedfr و عالمان و فقی هان بوده است. شیخ صدوق یکی از این عالمان است که با احاطه تحسین برانگیز بر احادیث، به این مشکل واقف بوده و در آثار خویش، در جهت رفع این تعارض ها و اختلافات کوشیده است. مقاله حاضر می کوشد دیدگاه های شیخ صدوق درباره اختلاف حدیث و راه حل های پیشنهادی وی برای رفع اختلاف آنها را فرا دید اهل نظر قرار دهد. استفهامی (و نه اخباری بودن) آهنگ سخن، حکومت اخبار مفسر بر مجمل، حمل مطلق بر مقید، حمل صیغه امر بر استحباب یا رخصت و صیغه نهی بر کراهت، از جمله مواردی است که در آثار صدوق به عنوان این راهکارها به کار گرفته شده است.