نقش قاعده «نفی سبیل» در توسعه جوامع اسلامی

قاعده «نفی سبیل»، به معنای نفی تشریعی هر گونه سلطه و استیلای کفار بر مسلمانان است. در این معنا مسلمانان دارای احترام و عزت نفس هستند که نباید تن به ذلت کفار و سلطه آنان دهند. البته صرف ارتباط با کفار منفی نیست، بلکه هر رابطه ای که سبب سلطه پذیری و سلطه گری آنان گردد، ممنوع است. در معنای قاعده دو فرضیه عینی مطرح است: اول اینکه اگر این قاعده عملی شود، عزت مسلمین حفظ و موجبات پیشرفت و توسعه جوامع اسلامی فراهم می گردد. دوم اینکه ارتباط با کفار و سلطه پذیری آنها، سبب وابستگی علمی و فناوری به کشورهای توسعه یافته کفر می گردد که در نهایت، عقب ماندگی، تحجر و تهاجم فرهنگی را به ارمغان می آورد.
این مقاله با هدف نظام سازی قواعد فقه در حکومت و تمدن اسلامی، دریافته که این قاعده دو اصل اساسی را در جوامع اسلامی پیاده می کند: اول اتحاد که در میان خود مسلمانان شکل می گیرد و از عوامل موثر و مستقیم بر توسعه پایدار می باشد. دوم استقلال که این اصل در روابط بین الملل مسلمین، کاربرد دارد. این دو مولفه از عناصر بنیادین توسعه محسوب می شوند که دست یابی کشورهای اسلامی به توسعه در عصر حاضر، بدون این دو ممکن نیست.