حریم ساخت و ساز روی گسل های شیب لغز؛ مطالعه موردی گسل پیشوا در جنوب تهران

جنوب تهران در مجاورت گسل های فعال پیشوا، کهریزک و ایوانکی قراردارد که در صورت فعال شدن این سه شکستگی و رخداد زمین لرزه حاصل از آن و به سطح رسیدن گسیختگی منجر به خسارات جانی و مالی فراوان می شود. بنابراین بررسی نوع سازه مناسب و حفظ حریم ساخت در مجاورت این سه گسستگی در دو سوی فرادیواره و فرودیواره الزامی است. در این راستا(IBC (International building code به تعیین کمترین استانداردها در چهارچوب فرمول های مشخص پهنه عقب نشینی سازه ها بر پایه متغیرهای اصلی گسل و سازه پرداخت که بر پایه این فرمول برای ساخت و ساز باید در فرادیواره(S=U (2D F و در فرودیواره (S=U (2D رعایت شود. نتایج حاصل از این پژوهش آشکار ساخت که نوع سازه و ژرفای شمع سازه نیز در تعیین حریم دوری از گسیختگی ناشی از گسلش سطحی تاثیر بسزایی دارد. در گستره مورد بررسی استانداردهای جهانی IBC در مورد هیچ کدام از سازه های موجود در شهر پیشوا رعایت نشده است. آنچه که تاکنون برای دوری از حریم گسل فعال در ایران در نظر گرفته می شود، بر پایه مشاهدات صحرایی مطرح شده است. بر پایه هر دو روش تعیین حریم گسلش یعنی فرمولIBC که به شیب گسل و میزان جابه جایی، فاکتورهای نوع سازه و پی ساختمان و حساسیت سازه اهمیت داده شده است و در پهنه بندی که بربریان و همکاران (1364) استفاده کردند به نوع گسل و مشاهدات صحرایی توجه می شد. بنابراین با تلفیق این دو و با در نظر گرفتن مباحث ژئوتکنیکی می توان حریم ساخت و ساز را با دقت بیشتری طراحی کرد.