قصیده ایوان مداین خاقانی با رویکرد بینامتنیت بینانشانه ای و درون نشانه ای

بینامتنیت یکی از نظریات مطرح در حوزه مطالعات ادبی و هنری است که به بررسی روابط متون با یکدیگر می پردازد. از آن جا که شعر فارسی در دوره های مختلف حیات خود همواره پیوندی عمیق و ناگسستنی با آثار پیشین در حوزه های گوناگون فکر و اندیشه بشری داشته، زمینه مطالعات بینامتنی درباره آن بسیارگسترده است. خاقانی شروانی (520-595ه.ق) شاعری بزرگ و دارای سبک شخصی است که از بن مایه های متنوعی در شعرش استفاده کرده و این موضوع شعر او را به دایر المعارفی تبدیل کرده است که رابطه عمیق و گسترده بینامتنی با متون گوناگون گذشته پیدا می کند. از همین رو در این مقاله تلاش شده است تا قصیده معروف و ماندگار «ایوان مداین» وی با توجه به ماهیت دوسویه ای که دارد؛ بدین معنی که از یک طرف متاثر از نشانه غیرکلامی بنای با عظمت طاق کسری است و از طرف دیگر تا حدی متاثر از آثاری است که پیشینیان در اثر مشاهده این بنای شکوه مند تاریخی آفریده اند بر اساس نظریه «بینامتنیت» با تاکید بر بینامتنیت بینانشانه ای و بینامتنیت درون نشانه ای مورد بررسی قرار گیرد.