وجوه و معیارهای ترجیح قرائات در تفسیر طبری

جامع البیان عن تاویل آی القرآن محمد بن جریر طبری، یکی از مشهورترین تفاسیر ماثور اهل سنت است که در قرن سوم قمری به رشته تحریر درآمده است. روش تفسیری طبری در این کتاب، غالبا روایی و مبتنی بر روایات پیامبر(ص) و اقوال صحابه و تابعان است. یکی از مهم ترین مسائلی که طبری در تفسیر خود به آن پرداخته، مسئله قرائات می باشد، بدین صورت که او ذیل آیات، از قرائات مختلف سخن می گوید و پس از نقد و بررسی، در هر مورد، قول اصح و مرجح را انتخاب و بیان می کند. طبری در این زمینه، از چنان تسلط و توانایی برخوردار است که تنها یک حافظ و راوی زبردست در علم قرائت به نظر نمی آید، بلکه او عالمی کم نظیر و ناقدی توانا است که در میان انبوه قرائات و روایات مختلف، اندیشه عمیق و نقاد خود را به کار می گیرد و به کمک معیارهای متنوع همچون: اجماع قاریان و قرآن دانان یا پرهیز و خودداری آنان در مورد قرائتی خاص، هماهنگی قرائت با سیاق آیه و دیگر موارد مشابه، هماهنگی با قواعد و شیوه معروف زبان عرب، هماهنگی با تفسیر اهل تاویل، هماهنگی با رسم الخط قرآن، سهولت لفظی و تناسب معنوی یکی از قرائتها و غیره، سره را از ناسره نشان می دهد و هرکدام را در جای خاص خویش می نشاند.