نقش نهاد مرجعیت و روحانیت شیعه در برابر تهدیدات سخت و نرم دشمنان از صفویه تا انقلاب مشروطه

تمامیت ارضی ایران از عصر صفویه به بعد که مذهب شیعه اثنا عشری رسمیت یافت، بارها از شرق و غرب مورد تهدید قرار گرفت و در دوران قاجار علاوه بر آن، استقلال سیاسی و فرهنگی ایران و فرهنگی ایران نیز با تهدید نرم مواجه بود که در هر دو مقطع مرجعیت و روحانیت شیعه حضور چشم گیر و سرنوشت سازی داشته اند.
در این مقاله تلاش می شود تا با روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، زوایایی از این نقش بسیار مهم و سرنوشت ساز در تاریخ ایران، از هنگام شکل گیری دولت صفویه تا پیش از وقوع انقلاب مشروطه بررسی و تبیین گردد.
در نهایت ثابت می شود که نهاد مرجعیت و روحانیت به عنوان یکی از ظرفیت های عظیم و بی نظیر قدرت نرم شیعه باعث شکست یا ناکامی تهدیدات سخت و نرم دشمنان بوده است و هرگاه که کشور تجزیه شد یا استقلال آن از میان رفت، حاصل کوتاهی، بی کفایتی و خیانت شاهان و دولتمردان و بی توجهی آنها به رهنمودهای روحانیت بوده است.