نشانه شناسی تجربه های دینی در متون نثر عرفانی

نظر به اهمیت رمزپردازی روایت های عرفانی و لزوم تفسیر آنها برای درک متن و حصول کارکردهای روایی آن، در مقاله حاضر، روایت های سه اثر اصیل و تاثیرگذار کشف المحجوب و ترجمه رساله قشیریه و تذکرهالاولیا نشانه شناسی شده است. یکی از شیوه های کارآمد نشانه شناسی متناسب با روایت های عرفانی، روش چارلز پیرس است. با توجه به اهمیتی که پیرس برای تعبیر و تفسیر قائل است و بر کارکرد ارجاعی نشانه ها تاکید می کند، نشانه های تجربه دینی روایت ها در سه اثر مذکور به روش پیرس بررسی شده است. نشانه های تجربه دینی روایت ها در دو دسته طربناکی و هیبتناکی جای می گیرند. تجربه طربناکی، حاصل مواجهه «من و تویی» با امر قدسی است و سرشار از شور و شادی. تجربه هیبتناکی در مواجهه «ما و تویی» با امر قدسی روی می دهد و لبریز از هراس و حیرانی است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد بسیاری از نشانه ها چندلایه است و کارکرد ارجاعی دارد؛ روساخت های متعدد نیز در افق های فرهنگی مختلف، ابزاری برای انتقال و انعکاس احساس و تجربه امر قدسی و تجربه دینی است.