اثر سن پایه و نور برکالزایی توس (Betula litwinowii) و بتولین القاءشده در شرایط درون شیشه ای

گیاهان به علت داشتن متابولیت های ثانویه، اهمیت جهانی و کاربرد وسیعی در زمینه های گوناگون دارند. جنستوس (Betula) حاوی متابولیت های ثانویه به ویژه ترپن ها است که خاصیت پیش گیری کننده سرطان پوست و درمان کنندگی بیماریHIV، هپاتیت و مالاریا را دارد. یافتن جایگزین مناسب برای داروهای مصنوعی با گیاهان دارویی با توجه به محدود بودن تعداد پایه ها و در معرض خطر انقراض قرار گرفتن گونه های گیاهی مورد نظر امری ضروریست. با مدنظر قراردادن مشکلات مربوط به تکثیر و تولید گیاهان دارویی، زراعی و جنگلی، از روش های دیگری نظیر کشت های درون شیشه ای با اعمال محرک های تولیدی، برای به دست آوردن این مواد موثره گیاهی می توان استفاده کرد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی تاثیر تیمار نور و تاریکی بر میزان تولید ماده موثره بتولین در کالوس های القا شده چهار ماهه پس از کشت ریزنمونه های برگ گونه B. litwinowii در شرایط درون شیشه ای بود. ریزنمونه ها از برگ های جوان پایه های مادری بالغ (بالای 25 سال) و نهال های پنج ساله از رویشگاه سنگده فریم در فصل تابستان تهیه و در محیط کشت WPM در شرایط نور و تاریکی کشت داده شدند. به منظور تجزیه و تحلیل کالوس زایی از آزمون t مستقل غیر جفتی با پنج تکرار و برای تجزیه میزان بتولین، از منحنی کالیبراسیون حاصل از تزریق محلول استاندارد با استفاده از دستگاه HPLC استفاده شد. نتایج نشان داد شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی با نور سفید و شدت 1000 تا 1500 لوکس برای کالوس دهی ریزنمونه ها بسیار ضروری بوده و زمانی که ریزنمونه از پایه مادری مسن تر تهیه شد، میزان بتولین القاء شده بیشتری (سه برابر) حاصل شد.