درآمدی بر مفهوم، مبانی و انواع حقوق شهروندی در اسلام

هدف نوشتار حاضر، تبیین مفاهیم حقوق شهروندی، مبانی حقوق شهروندی و انواع حقوق شهروندی در اسلام می باشد. این پژوهش به لحاظ سطح تحلیل برخوردار از ماهیتی توصیفی تحلیلی و از نظر رویکرد و طبقه بندی روش، متکی به روش کتابخانه ای است. در فرآیند تحقیق به این سوال اصلی پاسخ داده می شود: دیدگاه اسلام در زمینه حقوق شهروندی چیست؟ اسلام توجه اساسی به حقوق شهروندان دارد و اصلا دین اسلام برای تحقق حقوق شهروندان آمده است. در اسلام تعیین حقوق شهروندی وظیفه صاحب شریعت است که در قرآن مجید و سنت رسول خدا (ص) به مشروح آمده است. بین تعالیم اسلام و مفهوم حقوق شهروندی، رابطه ی گسست ناپذیر برقرار است. از نگاه اسلام، حقوق شهروندی به مجموعه ای از حقوق و تکالیف در روابط فردی و اجتماعی شهروندان و به صورت متقابل میان شهروندان و حکومت ها در زمینه های مختلف در جامعه اسلامی، اطلاق می شود که در جهت سامان دادن به بهتر زیستن و تعاملات شهروندان مسلمان و غیر مسلمان، بدون هیچ گونه تبعیض بین آنها در یک جامعه ی دینی و در مسیر رسیدن به آسایش، آرامش، وحدت و تکامل دنیوی و اخروی، با در نظر گرفتن شان والای انسانی شهروندان تدوین می شود. از جمله مسائل مهم حقوق شهروندی در اسلام توجه به حق حیات، حق کرامت، حق برابری، حق امنیت، حق آزادی و حقوق اقلیت های دینی می باشد.