فرایند قلمروسازی گفتمانی؛ نقدی بر نظریه هلال شیعی

قلمرو و قلمروسازی دو مفهوم کلیدی مباحث جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک هستند که هیچ کدام از این دو را نمی توان بدون در نظر گرفتن دیگری مطالعه کرد. قلمروسازی به ارتباط رفتاری بین کنترل و فضا اشاره دارد. درواقع، کوشش یک فرد یا یک گروه یا کشور برای تاثیر گذاری، نفوذ یا کنترل مردم و پدیده ها و روابط از طریق تحدید حدود و نظارت بر یک منطقه جغرافیایی به پدیده قلمروسازی اشاره دارد، اما اشاره فرایند قلمروسازی گفتمانی به فرایند هدفمند و استراتژی مشخص است که گفتمان های مسلط با استفاده از ابزارهای سلطه به تولید گفتمان و در پی آن تعیین قلمروهای مشخص برای دیگر مردم، گروه یا کشور اقدام می کنند. اصطلاح ژئوپلیتیک شیعه که بعد از جنگ سرد به ادبیات سیاسی غرب وارد شده است، نوعی فرایند قلمروسازی گفتمانی است که در راستای منافع استراتژیک غرب در منطقه جنوب غرب آسیا دنبال می شود. مقاله حاضر با رویکردی گفتمانی به تبیین چگونگی قلمروسازی گفتمان ژئوپلیتیک شیعه و ابعاد پشت پرده آن خواهد پرداخت. درواقع، استدلال اصلی مقاله این است که ژئوپلیتیک شیعه مورد ادعای غرب در سطح نقشه نگاری و جغرافیایی نمود عینی ندارد و صرفا گفتمانی برای تقابل سنی و شیعه در منطقه و منزوی کردن جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای پرقدرت شیعی در منطقه جنوب غرب آسیا است.