بررسی ساختاری زبان حماسی در طومار جامع نقالان معروف به هفت لشکر

زبان به مثابه شکل دهنده ساختمان داستان در تحلیل ساختاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. براساس این دیدگاه، ساختار زبان و چگونگی کاربرد و ارتباط زیبایی شناسی و فرازبانی است که نوع آن را در ارتباط با مضمون کلی اثر مشخص می سازد. زبان حماسی نیز به عنوان رکن اساسی این متون، از قابلیت های ساختاری چون کاربرد کلمات، نحو کلام و لحن متناسب با فضا و حس حماسی بر خوردار است.
در ادب شفاهی نیز در کنار برخورداری قصه ها از زبانی ساده و یکدست، حضور نقالان و سخنوران ودخل و تصرف آنان با ورود عناصر جدید در قالب تدوین «طومار ها»، بیش از پیش زمینه استفاده از ظرفیت های زبان حماسی را در پیوند با مضمون اصلی طومارها افزایش داده است. هفت لشکر«نیز از جمله طومار جامع نقالان در عهد قاجار است که زمان کتابت آن به سال 1292 هجری قمری بر می گردد.
بنابراین و باتوجه به مضمون کلی اثر مورد بحث، در این مقاله، ساختار حماسی آن در دوسطح آوایی و نحوی بررسی شده است. استفاده از واج های انفجاری _ انسدادی و ساختمان هجای کشیده در کنار کاربرد پربسامد مصوت کوتاه در سطح آوایی، ایجاد فضا و حس حماسی را بیشتر برای خواننده ملموس ساخته است. در ساختمان نحوی کلام نیز، تقدم فعل و جابجایی دیگر ارکان جمله، همنشین سازی عناصر هم نقش و همچنین فضاسازی جمله عناصر شکل دهنده زبان حماسی است.