شناسایی عوامل موثر بر فواصل زمانی بین اهداهای خون بر اساس مدل شکنندگی کاکس به روش بیزی

شناسایی افراد مستعد اهدای خون نقش زیادی در تهیه خون سالم دارد. هرچه فاصله زمانی بین دو اهدای خون یک داوطلب اهدای خون کمتر باشد شانس اینکه داوطلب اهدای خون به یک فرد اهدا کننده مستمر خون تبدیل شود افزایش می یابد. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی عوامل موثر بر فواصل زمانی بین اهداهای خون در یک نمونه از اهدا کنندگان بار اول خون است.
در مطالعه ای توصیفی تحلیلی از اطلاعات 864 نفر اهداکننده خون در پایگاه انتقال خون شهرکرد استفاده شد. از نظر چارچوب داده های بقا، فواصل زمانی بین اهداهای خون جزء پیشامدهای بازگشتی محسوب می شوند. برای شناسایی عوامل خطر موثر بر فاصله های زمانی بین داده های بقای بازگشتی، با توجه به همبستگی زمانهای بقا برای هر فرد، مدل کاکس با وجود اثر شکنندگی گاما به داده ها برازش داده شد و برآورد پارامترها تحت رویکرد بیزی و بر اساس الگوریتم های مونت کارلوی زنجیر مارکوفی و به کمک نرم افزار WinBUGS بدست آمد.
از میان متغیرهای مورد بررسی، متغیر وزن بطور معنی داری شانس اهدای خون را افزایش داده و فاصله زمانی بین اهداهای خون را کاهش داده است. متغیر سن بطور جزیی تاثیر منفی بر شانس اهدای خون داشته است بطوریکه شانس اهدای خون برای افرادی که سن کمتری داشته اند بیشتر بوده و فواصل زمانی بین اهداهای خون آنها بیشتر بوده است.
به دلیل وجود همبستگی در بین زمان های بازگشتی اهدای خون هر فرد، مدل شکنندگی کاکس برازش بهتری نسبت به مدل معمولی کاکس بر داده های اهدای خون داشته است. با فرهنگ سازی و افزایش آگاهی می توان افراد با وزن کمتر و با سن بیشتر را به اهدای خون ترغیب نمود.