جستجوی مفهوم پرستاری در متون اسلامی

پرستاری از بیماران، یک نیاز اساسی جهت بازگرداندن سلامتی به جامعه است. پرستاری از واجبات کفایی دین است و در گروی داشتن اطلاعات علمی همراه با ضمانت اجرایی و داشتن وجدانی آگاه، اخلاقی انسانی و اسلامی است. این پژوهش با هدف جستجوی مفهوم پرستاری در متون اسلامی انجام شده است.
این مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوا در راستای جستجوی مفهوم پرستاری در متون اسلامی است. بدین منظور مستندات و متون اسلامی از جمله قرآن کریم، نهج البلاغه، احادیث و وبگاه های پارسی داگ، هدابلاگ، ایگنا، نورمگ، پرواز، یاسین و همچنین وبگاه های عربی زبان معتبر غررالحکم، اصول کافی و قرب الاسناد از سال 1370 تا سال 1391 با واژه های کلیدی پرستیدن، پرستار، مراقبت، جستجو و مورد مطالعه قرار گرفت. عباراتی که این واژه ها را داشتند به صورت واحدهای معنایی انتخاب شده و به روش تحلیل محتوای کیفی ضمنی و آشکار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
در بررسی متون اسلامی، تعداد 453 واحد معنایی استخراج شد. در روند تحلیل داده ها و استخراج زیرطبقات، طبقات و درون مایه ها، تعداد 56 زیرطبقه، 14 طبقه و 4 درون مایه استخراج شد. درون مایه های استخراج شده شامل «موازین اخلاقی» [(7 طبقه) با نام های «اخلاق»، «مهربانی و همدلی»، «فروتنی و احترام به بیمار»، «نیکوکاری»، «صبر و پایداری»، «تقوا و بخشش»]، «توانمندی» [(3 طبقه) با نام های «شایستگی»، «آگاهی، مسوولیت پذیری» و «تعهد»]، «مراقبت ایمن» [(3 طبقه) با نام های «مراقبت»، «رفع نیاز ایمنی» و «ایمنی در مراقبت»] و «ارتباط» بود.
یافته های این پژوهش نشان داد که پرستاری حرفه ای مقدس است که باید در بستر فرهنگی و اسلامی بر اساس رعایت موازین اخلاقی، توانمندی بالا، با ارائه مراقبت های ایمن و داشتن ارتباط موثر با همکاران و بیماران انجام شود. بنابراین آموزش این مفهوم از دیدگاه اسلام به دانشجویان پرستاری و آموزش ضمن خدمت آن به پرستاران بالین، به منظور بسترسازی مفهوم پرستاری از دیدگاه اسلام توصیه می گردد.