تحلیل عنصری سکه های نقره هخامنشی و اشکانی با استفاده از روش آنالیز PIXE

با مطالعه و اندازه گیری خلوص و عیار سکه های نقره، می توان به اطلاعاتی در زمینه وضعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی حکومت های مختلف دست یافت. در این پژوهش 27 سکه نقره هخامنشی و 15 سکه اشکانی که در «موزه ملی ایران باستان» و 47 سکه نقره اشکانی که در موزه «تماشاگه پول» نگه داری می شوند، مورد آنالیز و بررسی قرار گرفته است. با استفاده از روش آنالیز پیکسی، عناصر آلومینیوم (Al)، گوگرد (S)، کلر (Cl)، کلسیوم (Ca)، تیتانیوم (Ti)، منگنز (Mn)، آهن (Fe)، مس (Cu)، روی (Zn)، نقره (Ag)، سرب (Pb) و طلا (Au) در سکه ها اندازه گیری شده است. با توجه به این که عناصر فلزی نقش مهمی در تعیین عیار سکه های هخامنشی و اشکانی دارند، غلظت عناصر فلزی این سکه ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این بررسی ها، نشان می دهد که سکه های دوره هخامنشی و اشکانی براساس غلظت ناخالصی های فلزی مانند سرب، طلا، مس و آهن اختلاف فاحش دارند و در تحلیل آماری سکه های دو دوره ی هخامنشی و اشکانی را، می توان کاملا از هم تشخیص داد. تغییرات عیار در سکه های دوره ی اشکانی بیش تر است که نشانه استقلال بیش تر مناطق مختلف قلمرو اشکانی ها در ضرب سکه و تفاوت های فناوری استخراج فلزات قیمتی در این مناطق است.