ارزیابی میزان خسارت سوسک کشیش (Rhizopertha dominica) بر قوه تنژگی و صفات فیزیکی بذر ارقام گندم در شرایط انباری گلستان

سوسک (Rhizopertha dominica (Col.:Bostrychidae، دارای انتشار جهانی بوده و خسارت زیادی به محصولات انباری خصوصا گندم انبارشده وارد می کند. غالبا خسارت این آفت منجر به کاهش وزن دانه و قوه نامیه می شود. میزان خسارت و تغذیه این آفت در هشت رقم و ژنوتیپ: کوهدشت، زاگرس، مروارید، دریا، پاستور، لاین17، لاینA و 19-80- N، در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و در شرایط انبار بررسی شد. مقدار 100 گرم بذر گندم در ظرف شیشه ای ریخته و سپس در هر ظرف 10 عدد حشره کامل قرار داده و درب آن با توری ململ پوشانده شد. وزن دانه، قوه نامیه و خلوص ارقام در دو مرحله، قبل از رهاسازی آفات و در انتهای آزمایش اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که همه صفات بررسی شده ارقام گندم به خسارت و تغذیه سوسک کشیش واکنش مشابهی نشان داده و اختلاف معنی داری نداشتند. مقایسه میانگین های ارقام مورد بررسی نشان داد که قوه تنژگی وزن دانه قبل از آزمایش اختلاف معنی داری نداشتند ولی در اثر تغذیه و خسارت سوسک کشیش، قوه تنژگی ارقام گندم دچار کاهش شده و به جزء رقم مروارید، قوه تنژگی بقیه ارقام کمتر از استاندارد بود. مروارید دارای کمترین درصد کاهش قوه تنژگی (39/ 10)، کمترین درصد ناخالصی بذر (84 /12) و کمترین درصد کاهش وزن دانه (07/ 13) بود. رقم مروارید همچنین وزن هکتولیتر (50/ 66) بالای داشت. اگرچه رقم دریا دارای بیشترین درصد کاهش وزن (97/ 21) و بیشترین درصد ناخالصی (63/ 21) بود ولی دارای بالاترین وزن هکتولیتر (32/ 67) پس از آزمایش بود. بیشترین درصد کاهش قوه تنژگی (33/ 27) متعلق به رقم پاستور بود. بنابراین، تغذیه و خسارت سوسک کشیش کمترین تاثیر را بر قوه تنژگی و صفات فیزیکی بذر مروارید گذاشته و مقاوم ترین و ارقام دریا و پاستور که بیشتر تحت تاثیر تغذیه آفت قرار گرفته اند، حساس ترین رقم در بین ارقام مورد بررسی بودند.