تاثیر حشره کش آزادیراختین روی پارامترهای زیستی شته رز (Macrosiphum rosae (Hem.:Aphididae در شرایط آزمایشگاهی

گل رز گیاهی درختچه ای است که دارای آفات متعددی از جمله شته رز Macrosiphum rosae می-باشد. کنترل شته ها بیشتر وابسته به استفاده از حشره کش های شیمیایی است. به دلیل استفاده های مکرر سموم، گونه های بسیاری از شته ها به بسیاری از ترکیبات شیمیایی مقاوم شده اند. بنایراین برای کنترل شته ها، استفاده از روش های جایگزین ضروری است. در این تحقیق، به منظور کاهش خسارت این آفت و اثرات نامطلوب آفت کش های شیمیایی در محصولات زینتی و زراعی، اثر غلظت های مختلف حشره کش آزادیراختین (Azadirachtin indicae) روی پارامترهای تولید مثلی شته رز M. rosaeمورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ها در شرایط دمایی Co1±25، رطوبت نسبی 60% و دوره نوریL:D) 16:8) ساعت انجام گرفت. پس از آزمون زیست سنجی، مقادیر LC10، LC25، LC50 و LC90 سم آزادیراختین روی شته رز، به ترتیب 5/ 0، 9/ 0، 62 /1 و 94/ 4 میلی لیتر بر لیتر محاسبه گردید. پارامترهای زیستی این حشره روی این غلظت ها برآورد گردید. بیشترین میزان طول عمر حشرات کامل شته رز در شاهد و کمترین آن در تیمار 9/ 0و 62/ 1 بود. امید به زندگی یک شته تازه متولدشده در شاهد و تیمارهای 5/ 0، 9/ 0، 62/ 1 و 94/ 4 میلی لیتر بر لیتر سم، به ترتیب 85/ 9 و 5/ 4، 22/ 3، 37/ 2 و 95/ 0روز بود که با افزایش غلظت سم، امید به زندگی شته رز کاهش می یابد. میزان باروری ناخالص (GRR) شته رز در شاهد و غلظت های 5/ 0، 9/ 0 و 62/ 1 میلی لیتر بر لیتر سم آزادیراختین به ترتیب 13/ 19، 73/ 8، 19/ 4 و66/ 3 عدد پوره بر شته ماده بود. نرخ خالص تولید مثل (R0) با احتساب مرگ و میر شته های تولیدمثل کننده، در شاهد و تیمارهای 5/ 0، 9/ 0 و 62/ 1 میلی لیتر بر لیتر آزادیراختین به ترتیب 95/ 12، 1/ 3، 3/ 1 و 02/ 1 پوره بر شته ماده زنده در مرحله سنی بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) در شاهد و تیمارهای 5/ 0، 9/ 0 و 62/ 1 میلی لیتر بر لیتر آزادیراختین به ترتیب 30/ 0، 18/ 0، 04/ 0 و 01/ 0 به دست آمد. این مقدار نشان دهنده اثر قاطع غلظت های حشره کش آزادیراختین روی رشد جمعیت شته رز می باشد. نتایج این آزمایش نشان دهنده اثر مثبت حشره کش مذکور روی پارامترهای تولیدمثلی و در نتیجه کنترل موثر این آفت کش روی شته رز می باشد.