تولید ژلاتین از ضایعات حاصل از ماهیان شوریده معمولی (Otolithes ruber) و یال اسبی (Trichiurus lepturus)

ژلاتین ماده پروتئینی با ارزش افزوده است که از ضایعات شیلات با روش های شیمیایی متداول و معمول به دست می آید. با توجه به ضایعات فراوان ماهیان و تولید ژلاتین از آن هزینه های زیادی در بر ندارد و ژلاتین حاصله، کاربرد فراوان در صنایع غذایی، دارویی و صنعتی دارد، به نظر می رسد استخراج ژلاتین از ضایعات ماهیان انتخاب شده بازده اقتصادی دارد و مقرون به صرفه باشد. هدف از این تحقیق، استخراج ژلاتین از ضایعات ماهی یال اسبی و ماهی شوریده معمولی بود.
در این تحقیق برای تولید ژلاتین از فرایند قلیایی و اسیدی استفاده شد. نمونه ها در 100 میلی لیتر محلول سود 5/0 درصد در سه بازه زمانی 40 دقیقه غوطه ور و پس از خنثی سازی نمونه ها، طی سه مرحله متوالی 40 دقیقه ای غوطه وری در 100 میلی لیتر محلول اسید سولفوریک 5/0 درصد و پس از فرآیند خنثی سازی، محلول در اسید سیتریک 5/0 درصد (تیمار اول)، 5/1 درصد (تیمار دوم) و 3 درصد (تیمار سوم) قرار داده شد. پس از خنثی سازی مجدد، نمونه ها طی فرایند حرارتی به مدت 4 ساعت در دماهای 70، 75 و 80 درجه سانتی گراد به ژلاتین تبدیل شدند. در نهایت هر یک تیمارها با کاغذ صافی فیلتر و خشک کردن شدند.
نتایج حاصل نشان داد که پوست ماهی شوریده معمولی در 5/6 pH= دارای ژلاتین با بازده 10 درصد بر اساس ماده خشک بود. بازده تولید ژلاتین از ماهی یال اسبی در 5/6 pH= در تیمار اول (محلول اسید سیتریک 5/0درصد) 5/1 درصد، در تیمار دوم (محلول اسید سیتریک 5/1درصد) 7/3 درصد و در تیمار سوم (محلول اسید سیتریک 3 درصد) 1/3 درصد بر اساس ماده خشک بود. اثر دما (در سه سطح 70، 75 و 80 درجه سانتی گراد) و pH برابر با 5/6 بر روی میزان راندمان ژلاتین در این طرح ارزیابی گردید.
با توجه به نتایج حاصل از طرح، دمای 70 درجه سانتی گراد و 5/6=pH، ژلاتین با راندمان حداکثر و بهترین کیفیت به دست آمد.