تقریرهای سینوی برهان صدیقین

برهان یا طریق صدیقین، روش حکمای الهی برای اثبات وجود واجب متعال است که در آن وجود محض یا موجود مطلق ملاحظه می شود، نه فعل الهی و احوال آن همچون امکان، حدوث و حرکت. صدیق بر وزن فعیل بوده، و برای مبالغه در صدق به کار می رود، و مراد حکما از آن، کسی است که برای اثبات وجود واجب متعال صرفا موجود یا وجود را ملاحظه می کند، و به فعل الهی و احوال آن نظر ندارد. فارابی اولین حکیمی است که در کتاب «فصوص الحکم» به این روش اشاره، و آن را از کریمه: او لم یکف بربک انه علی کل شی ء شهید اقتباس کرده است. ابن سینا به طور گسترده در آثار خود این برهان را تقریر کرده، و اولین بار آن را به «صدیقین» نسبت داده است. در گذر ایام، بسیاری از بزرگان حکمت، کلام و عرفان از تقریر ابن سینا متاثر بوده، و در آثار خود یا عین این تقریر را بازگو کرده، یا با الهام از مبانی اندیشه ی وی، تقریر جدیدی را ابداع نموده اند. این تقریرات را می توان در سه گروه دسته بندی کرد: تقریر برهان بر مبنای بطلان دور و تسلسل؛ تقریر برهان بر مبنای بطلان دور و تقریر برهان بی نیاز از بطلان دور و تسلسل.