عوامل ژئوپلیتیکی موثر بر امنیت مرزی خراسان در ادوار تاریخ

در طول تاریخ ایران نقاط مرزی کشور به عنوان یکی از عوامل آسیب زای امنیت ملی مطرح بوده است. از ایران باستان تا دوران معاصر حفاظت از مناطق مرزی و کاهش آسیب های ناشی از هجوم بیگانگان به این مناطق به عنوان معضل اساسی همه حکومت های ایرانی مورد بحث بوده است. مرزها استراتژیک اند و به عنوان نمونه و حتی نماد استراتژیک بودن معرفی می شوند. به طوری که نوارهای مرزی ایران در طول تاریخ بیشترین رویارویی ها و برخورد های محسوس دولت- ملت ها را به خود دیده است. ریشه های تکوین و تبدیل منطقه سرحدی به خط مرزی، ناپایداری مرزها در طول تاریخ، کارکرد مرزها و نقش مبادلاتی آنها در استراتژیک شدن این نوارها نقش داشته است. در واقع مساله ی مرز و مرزبانی همواره از امور اساسی و مهم حکومت ها بوده و هر سلسله ای در طول تاریخ با داشتن حد و قلمروی مشخص در مسیر پاسداری از آن با دیگر سلسله ها منازعاتی بر پا کرده است. در این مقاله سعی شده با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی عوامل موثر بر اهمیت نقش تاریخی، سیاسی، اقتصادی و مذهبی خراسان به عنوان یکی از مناطق مهم مرزی ایران به عنوان ایالت مرزی خراسان در طول تاریخ مورد بررسی قرار گیرد.