جایگاه علمی زنان در تاریخ نگاری مسلمین

ادبیات تاریخی ما نشان می دهد که جامعه زنان در گذشته، از صحنه روایت و ثبت نقش تاریخی خود غایب بوده اند و تاریخ»، در این غیبب تاریخی، مردان بودند که تاریخ آنان را نوشته اند. از این رو، می توان گفت: تاریخ نگاری زنان نیز بوده است. به نظر می رسد مهم ترین علت این خود فراموشی، کم سو بودن نقش اجتماعی زن مسلمان؛ به ویژه «مذکر در قلمرو دانش و دانشوری است؛ اما اینکه چرا او از ایفای نقش تاریخی و علمی خود بازمانده، به عواملی چند می توان اشاره کرد: گفته شده است که اساسا اقتضای ذاتی ساختار فیزیولوژیک و روان شناختی زنان، مادری است و چنین اقتضایی فرصت هماوردی علمی و فکری و اجتماعی با مردان را به وی نمی دهد. از سوی دیگر، به نظر می رسد خود ناباوری زنان، پیشگامی مردان در دو قلمرو فتح سرزمینی و کشف و انتقال گ نجینه های علمی سایر ملل و ترجمه و تکمیل آنها، عقب نشینی فضای عقلانیت اسلامی و رسوب اندیشه های قشرگرایانه اهل حدیث، سیطره تفکر مردسالارانه در عرصه نهاد خانواده و جامعه و به دنبال آن، ظهور استبداد سیاسی به جای نظام امامت مبتنی بر مشروعیت الهی و مقبولیت مردم ی، جانشینی منازعات و جنگ های فرقه ای و قومی به جای تسامح اسلامی، تاثیرپذیری از سنن واندیشه های حیات ستیز عرب جاهلی، آیین های بودایی، یهودی و مانوی و بالاخره، تغییر نگرش عالمان دینی و جوامع اسلامی به جایگاه زن مسلمان، همه اینها در تضعیف نقش اجتماعی و علمی زن مسلمان تاثیرگذار بوده اند. رویکرد این پژوهش در میان عوامل یاد شده و عوامل محتمل دیگر، تلفیقی و ترکیبی است و البته، بر تفاوت میزان تاثیرگذاری عوامل یاد شده نیز واقف است.