حدوث ذاتی و نیازمندی به علت

یکی از مسائل فلسفی مهم مرتبط با قانون علیت، که افزون بر جنبه فلسفی از بهره کلامی نیز برخوردار است، مساله «مناط نیاز به علت» است. در این باب تاکنون چهار نظریه عمده ارائه شده است که می توان آنها را نظریه وجود (یا نظریه حسی)، نظریه حدوث (یا نظریه حدوثی)، نظریه امکان ماهوی (یا نظریه ماهوی) و نظریه امکان وجودی (یا نظریه امکان فقری یا فقر وجودی) نامید. در مقاله حاضر، پس از بررسی بداهت اصل نیازمندی ممکن به علت، چهار نظریه یاد شده مورد نقد قرار گرفته و تلاش شده است که مبانی فلسفی نظریه پنجمی با عنوان نظریه حدوث ذاتی، به مثابه نظریه جایگزین، بیان گردد. برای این منظور، پس از شرح تعاریف و تفاسیر گوناگون فیلسوفان اسلامی از حدوث ذاتی و ارائه تعریف مقبول، ادله نگارنده برای ترجیح این نظریه بر نظریه های پیشین ارائه می شود.