غربالگری برای تحمل خشکی آخر فصل در ژرم پلاسم داخلی و خارجی گلرنگ بر اساس شاخص های حساسیت و تحمل

به منظور ارزیابی تحمل خشکی در ژنوتیپ های گلرنگ زراعی (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. در این آزمایش 100 ژنوتیپ گلرنگ شامل 81 ژنوتیپ خارجی و 19 ژنوتیپ داخلی در دو محیط رطوبتی (عدم تنش و تنش خشکی) به صورت طرح لاتیس ساده مورد بررسی قرار گرفتند. برای تعیین میزان تحمل یا حساسیت ژنوتیپ ها به تنش خشکی، شاخص های حساسیت به خشکی (SSI)، شاخص متوسط تولید (MP)، شاخص تحمل خشکی (STI)، میانگین هندسی تولید (GMP) و شاخص تحمل (TOL) محاسبه شدند. نتایج نشان داد که در هر دو رژیم رطوبتی تفاوت بسیار معنی داری بین ژنوتیپ ها از لحاظ عملکرد دانه وجود داشت. در بین شاخص های مورد بررسی شاخص های M P، GMP و STI برای گزینش ژنوتیپ های متحمل مناسب تر بودند. براساس شاخص های یاد شده و ترسیم بای پلات مولفه های اصلی ژنوتیپ های PI 369847 از تاجیکستان، CART 56 از آمریکا، PI 657820 از اردن و PI 305527 از سودان بیشترین تحمل را به شرایط کم آبی نشان دادند. ژنوتیپ های PI 537652 از مکزیک، CART 131 از پاراگوئه، PI 470942 از بنگلادش، PI 209286 از رومانی و CART 32 از آلمان به عنوان حساس ترین ژنوتیپ ها معرفی شدند. نتایج نشان داد که تکنیک مولفه های اصلی از کارآیی بالایی برای جداسازی ژنوتیپ ها بر اساس شاخص ها برخوردار بود. ژنوتیپ های شناسایی شده بایستی در مطالعات تکمیلی بررسی شوند تا برای انجام مطالعات ژنتیکی و توسعه ارقام متحمل سازگار مورد استفاده قرار گیرند.