بررسی واکنش ارقام تجاری زیتون (Olea europaea L.) به تنش سرما با استفاده از روش نشت یونی و اندازه گیری کربوهیدرات محلول کل

شناسایی و مطالعه ارقام متحمل و حساس به تنش سرما درگیاهان زراعی و باغی لازم و ضروری است. در این راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش نشت یونی و هم چنین اندازه گیری مقدار قندهای محلول کل در بافت های برگ و پوست در دو سال متوالی در ده رقم تجاری زیتون شامل، زرد، ماری، فدک 1-87، فدک 5-87، فدک 86، فدک 77، آربکینا، میشن، بلیدی و کوراتینا انجام شد. به این منظور شاخه های دوساله از درختان پنج ساله زیتون در فصل های تابستان و زمستان از یک باغ تجاری در شهرستان قم برداشت شدند و تحت تیمارهای سرمایی صفر، 4 -، 8 -، 12- 16- و 20- درجه سلسیوس به مدت 24 ساعت قرار گرفتند و سپس LT50 با استفاده از روش نشت یونی اندازه گیری شد. همراه با کاهش دما افزایش قابل ملاحظه ای (با کاهش LT50) در میزان تحمل سرما در ارقام مورد مطالعه وجود داشت. تحمل سرما در بافت های برگ و پوست در زمستان بیشتر از تابستان بود و میزان تحمل بافت پوست در هر دو فصل بیشتر از بافت برگ بود. هم چنین مقدار قند محلول کل در فصل زمستان در بافت های برگ و پوست بیشتر از تابستان بود و بافت پوست در تمام ارقام میزان قند کل بیشتری از بافت برگ داشت. نتایج هم چنین نشان داد که ارقام متحمل به سرما شامل زرد، آربکینا و فدک 5-87 (با آستانه تحمل به ترتیب C°34/17-، C °5/17- و C°99/17-) در مقایسه با ارقام حساس، کوراتینا و ماری (با آستانه تحمل به ترتیب C°18/7- و C°13/9-)، مقدار قند کل بیشتری در بافت های مورد مطالعه در فصل زمستان و تابستان داشتند. با اینکه مکانیزم دقیق واکنش تنش سرما در درخت زیتون شناسایی نشده لیکن می توان از این آزمایش نتیجه گرفت که مقدار کربوهیدرات های محلول در ارتباط نزدیک با میزان مقاومت به تنش سرما در زیتون است.