معادلات قدرت در آذربایجان

ایلات وعشایر همواره نقش عمده ای در تحولات ایران ایفا نموده اند و به طور مستقیم و غیرمستقیم در سیاست و حکومت نقش داشته اند. هر ایل به عنوان واحد سیاسی، فرهنگی جداگانه همواره در پی کسب قدرت بوده است. ایلات در تقلا برای کسب قدرت لزوما در ستیز با دو عنصر قدرت منطقه ای (ایلات رقیب همجوار و غیرهمجوار) و قدرت فرا منطقه ای (مرکزی) که به نوبه خود درحال تغییربود، بودند.
در این بین آذربایجان از دیر باز یکی از مراکز وکانون های جذب ایلات شمرده می شد. در پایان نیمه اول قرن 12ق، قبایل متعددی چون افشار، دنبلی، مقدم، شقاقی و شاهسون و اکراد بلباس، زرزاء، مکری و حکاری درمنطقه قدرت داشتند. هدف از این پژوهش بررسی روابط ایلات با قدرت مرکزی و سهم و نقش آن ها در قدرت گیری، قدرت های مرکزی و نیز درصدد توضیح روابط ایلات (ستیزها- اتحادها) با یگدیگر می باشد. این تحقیق به روش اسنادی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و استناد به اسناد ومدارک موجود انجام شده است. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که میان ایلات اختلافات درون گروهی و ائتلاف ها و اتحادهای سست و نیمه بند و شکننده ای وجود داشته است و همین امر باعث ضعف هر چه بیشتر ایلات در قبال قدرت های مرکزی و پذیرش وضع موجود ازجانب آن ها می شد. در عین حال ایلات رویه ثابت در برابر قدرت های مرکزی در پیش نگرفتند و همواره مجبور به چرخش های سیاسی متعدد درقبال قدرت ها می شدند.