نقد و بررسی دیدگاه های تیموتی فرنیش در زمینه مهدویت

مهدی پژوهان معاصر غربی، تحقیقاتی متمایزتر و خاص تر از پیشینیان خود در موضوع منجی گرایی اسلامی (مهدویت) ارائه کرده اند و این، به دلیل ارتباطات علمی گسترده تر، وجود منابع اصیل تر و تمرکز بیش تر ایشان بر این موضوع بوده است. «تیموتی فرنیش» یکی از این مستشرقان است که با توجه به تخصص در تاریخ، فرقه ها و عقاید اسلامی؛ به این موضوع پرداخته و در این زمینه کتاب و مقالات بسیاری نگاشته است؛ به طوری که دیدگاه های وی در محافل علمی و رسانه ای غرب مورد استناد قرار می گیرد. بررسی دیدگاه های فرنیش در زمینه مهدویت، علاوه بر شناخت پیش فرض ها، مستندات و نتیجه گیری های او، زمینه نقد دیدگاه های وی و همفکرانش را فراهم می کند و به تبیین رویکرد محافل علمی غرب در دوره معاصر یاری می رساند. این نوشتار ابتدا مباحث مطرح شده از سوی فرنیش به ویژه در زمینه مهدویت را دسته بندی و عنوان کرده و در این جهت، به ریشه یابی و ردیابی مبنای فکری وی پرداخته است. در ادامه اشکالات روشی و محتوایی سخنان وی که به نتیجه گیری های نادرست منجر گردیده؛ طرح شده است. ذکر مولفه های مثبت و منفی تحقیقات فرنیش و نیز راستی آزمایی و نقد آرای وی از دیگر مباحث طرح شده در این مقاله است. روش تحقیقی این نوشتار، کتابخانه ای نرم افزاری بوده و با نگاه توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است.