غربالگری و ارزیابی اثر پذیری محیطی تجمع عناصر آهن، روی، مس و منگنز در دانه نخود

هدف از انجام این تحقیق غربالگری و ارزیابی اثرپذیری محیطی تجمع عناصر آهن، روی، مس و منگنز در دانه نخود جهت تعیین میزان تاثیرپذیری از جنبه ژنتیکی یا محیطی فرایند انتقال عناصرمی باشد. این تحقیق بدلیل تعدد ژنوتیپ های مورد بررسی در قالب دو آزمایش، باطرح آگمنت و با طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. محل مطالعات در مزارع تحقیقات کشاورزی استان ایلام و در دو منطقه مناسب کشت و مختلف از نظر آب و هوایی در سال زراعی 87-1386 انجام شد. نتایج نشان داد که 85 درصد ژنوتیپ ها رفتار مشابهی در مورد انتقال 4 یون آهن، روی، مس و منگنز دارند. انتقال عناصر تحت کنترل ژنتیکی بود و کمتر تحت تاثیر محیط قرار گرفت. هنگامی که تیمار نمک سولفات آهن، روی، مس و منگنز استفاده شد، انتقال عناصر به دانه در 15 درصد ژنوتیپ ها بیشتر شد و وقتی از نمک مذکور استفاده نشد، انتقال عناصر بر اساس توان ژنتیکی، ژنوتیپ صورت پذیرفت. همچنین اصلاح نخود بر پایه درصد خاکستر بذر منجر به افزایش کلیه عناصر مورد بررسی گردید و این افزایش به ترتیب برای عنصر روی، مس، منگنز و آهن بود. بین تجمع بذری عناصر مورد بررسی اثر تشدیدکنندگی دیده شد که بالاترین اثر مذکور در دو عنصر روی و مس با ضریب 78/0 بود. محتوای معدنی عناصر در بین ژنوتیپ ها در دامنه وسیع، 4 تا 35 درصد در نوسان بود. همبستگی بین درصد خاکستر بذر و وزن بذر 84/0 و بین درصد خاکستر و کل عناصر مورد بررسی 51/0 بود که در سطح 1 درصد معنی دار شدند. در نهایت ژنوتیپ 1-12/54721/D از نظر محتوای عناصر آهن، روی، مس، منگنز و درصد خاکستر مناسب ترین ژنوتیپ در مجموع دو آزمایش بود.