پهنه بندی فصلی و مکانی شاخص کیفیت هوا و آلاینده های هوای محیطی شهر تبریز به کمک نرم افزار GIS و بررسی مشکلات اجرایی موجود

آلودگی هوا سلامتی ساکنین شهری را تهدید می نماید. شهر تبریز جزء یکی از هفت کلان شهر ایران است که دارای مشکل آلودگی هوا می باشد. هدف از این مطالعه بررسی و توصیف کیفیت هوای شهر تبریز بر اساس پارامترهای سنجش آلودگی هوا در فصول مختلف و ارزیابی مشکلات پیشرو می باشد.
نوع مطالعه توصیفی-تحلیلی و جامعه آماری هوای محیطی شهر تبریز می باشد. داده های پنج ایستگاه پایش آلودگی هواd موجود در سطح شهر در سال 1391جهت انجام مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. اطلاعات هواشناسی همراه با داده های کیفیت هوا برای پهنه بندی و ترسیم نقشه های پراکنش و انجام آنالیز فضایی استفاده شد. البته در حدود 30 الی 50 درصد مواقع اطلاعات مربوط به غلظت آلاینده ها توسط بعضی از ایستگاه های پایش ثبت نشده بود. نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی بر اساس روش وزن دهی فاصله ای معکوس جهت توزیع دقیق آلودگی هوا در سایر نقاط شهر استفاده شد.
بیشترین مقدار غلظت PM10 مربوط به فصل تابستان و زمستان حدود μg/l117 و در اغلب روزها بالاتر از حد مجاز بود. مونوکسیدکربن در ماه های سرد سال دارای بیشترین مقدار ppm 66/7 بوده و در اغلب مواقع در شرایط ناسالم قرار داشته است. غلظت های O3، NO2 و SO2 اغلب پایین تر از حد مجاز بوده و در کمتر از 5 درصد مواقع باعث اعلان شرایط ناسالم شده است. محاسبات نشان می دهد که تعداد ایستگاه های پایش کافی نیست و طبق محاسبات برای شرایط فعلی 21 ایستگاه دیگر مورد نیاز می باشد.
دو عامل مهم آلودگی هوای شهر تبریز PM10 و مونوکسیدکربن هستند و بیشترین وقایع آلودگی مربوط به فصل های سرد سال می باشد. افزایش تعداد ایستگاه های پایش و توسعه سیستم اندازه گیری روزانه آلاینده ها یکی از اقدامات مهم مدیریتی برای کنترل آلودگی هوا در شهر تبریز می باشد.